جایگاه و روند عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در مطالعات پرلز
- جایگاه و روند عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در مطالعات پرلز
- نویسنده: محرم نقی زاده
- بازدیدکننده: 24
- تعداد نظرات: 0
- امتیاز:
هدف‌های یادگیری
پس از مطالعۀ این مقاله خواهید توانست:
- روند عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های پرلز را بیان كنید.
- تفاوت عملكرد دختران و پسران در آزمون‌های پرلز را توضیح دهید.
- عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در پرلز 2016 را تحلیل كنید.
با توجه به آغاز مطالعات دوره‌ای از سال 2001، افزایش یا كاهش پیشرفت تحصیلی در كشورهای مختلف قابل رصد كردن است. همچنین از نقطه مركزی مقیاس نمره 500، به عنوان نقطه مرجع استفاده می‌شود كه در هر دوره ثابت در نظر گرفته می‌شود. همچنان كه در جداول صفحات بعد مشاهده می‌كنید، در دوره‌هایی از مطالعه پرلز، همانند سال 2001 و 2016، فدراسیون روسیه بالاترین عملكرد سواد خواندن را كسب كرده است. در مقام مقایسه با خود این كشور، عملكرد خواندن دانش‌آموزان نسبت به دوره‌های قبلی مطالعه پرلز رشد دارد. برای مثال، در سال 2016 پس از روسیه، كشورهایی از شرق دور آسیا؛ همچون سنگاپور، هنگ‌كنگ، چین تایپه یا شمال اروپا، همچون ایرلند، فنلاند، ایرلند شمالی و نروژ قرار دارند. قزاقستان نیز از مناطقی غیر از مناطق ذكر شده در جمع كشورهای بالای نقطه وسط مقیاس پرلز قرار گرفته است. در بخش پایین نقطه وسط مقیاس پرلز، بیشتر كشورها از آسیا، آفریقا و آمریكای جنوبی قرار دارند. در این جمع، شیلی و گرجستان عملكرد بهتری نسبت به سایر كشورها داشته‌اند. با توجه به جدول 2 كشور ایران میانگین نمره مقیاسی 428 را به دست آورده است كه براساس این میانگین می‌توان نتیجه گرفت كه یادگیری خواندن دانش‌آموزان پایه چهارم از كیفیت مناسبی برخوردار نیست. براساس این میانگین، عملكرد خواندن حدوداً 72/0 انحراف استاندارد پایین از میانگین قرار دارد كه با توجه به ویژگی‌های توزیع طبیعی فاصله قابل توجهی است. علاوه بر این، توزیع پیشرفت تحصیلی خواندن در ایران نشان می‌دهد كه نقطه درصدی 5 در ایران حدوداً برابر با 230 است. به عبارت دیگر، حداقل 5 درصد از دانش‌آموزان پایه چهارم ایرانی نزدیك به 270 نمره از نقطه وسط مقیاس پایین‌تر هستند كه این موضوع می‌تواند میزان ضعف دانش‌آموزان را بهتر نشان دهد. از طرف دیگر، عملكرد 5 درصد از دانش‌آموزان برجسته ایرانی حدوداً 580 است كه این میزان برابر با میانگین كل عملكرد دانش‌آموزان روسیه در مطالعه 2016 است.
در زمینه مقایسه جایگاه ایران در بین كشورهای منطقه نیز وضعیت چندان مناسبی وجود ندارد. عملكرد دانش‌آموزان ایران از قزاقستان، فلسطین اشغالی، گرجستان، آذربایجان، امارت متحده عربی، بحرین و قطر پایین‌تر است و در مقایسه بین عملكرد ایران با عربستان سعودی و عمان تفاوت معناداری ملاحظه نمی‌شود. نسبت به دوره‌های پیشین مطالعه پرلز و همچنین مطالعه تیمز، برای اولین بار است كه عملكرد عربستان سعودی بالاتر از ایران (هرچند غیرمعنادار) شده است. همچنین كویت، مراكش، ابوظبی و مصر عملكرد پایین‌تری نسبت به ایران نشان داده‌اند. به هر روی، می‌توان تحلیل‌ها و تفسیرهای مختلفی را از گزارش‌های جایگاه عملكرد كشورها و جایگاه ایران در مطالعات دوره‌ای ارائه كرد، ولی آنچه مسلم است عملكرد نه‌چندان مناسب ایران در مطالعات دوره‌ای پرلز است كه برای واكاوی بیشتر چرایی آن، به مطالعات بیشتری نیاز است.
جدول 1. عملكرد كشورها در پرلز 2001 و 2006
|
2006 |
2001 |
|||||
|
میانگین نمره كل |
نام كشور |
ردیف |
میانگین نمره كل |
نام كشور |
ردیف |
|
|
561 |
سوئد |
1 |
565 |
روسیه فدرال |
1 |
|
|
554 |
هلند |
2 |
564 |
هنگ‌كنگ |
2 |
|
|
553 |
انگلستان |
3 |
560 |
كانادا (آلبرتا) |
3 |
|
|
550 |
بلغارستان |
4 |
558 |
سنگاپور |
4 |
|
|
545 |
لیتونی |
5 |
558 |
كانادا (بریتیش كلمبیا) |
5 |
|
|
544 |
كانادا |
6 |
557 |
لوكزامبورگ |
6 |
|
|
543 |
لیتوانی |
7 |
555 |
كانادا (آنتاریو) |
7 |
|
|
543 |
مجارستان |
8 |
551 |
ایتالیا |
8 |
|
|
542 |
آمریكا |
9 |
551 |
مجارستان |
9 |
|
|
541 |
ایتالیا |
10 |
549 |
سوئد |
10 |
|
|
539 |
آلمان |
11 |
548 |
آلمان |
11 |
|
|
573 |
جمهوری چك |
12 |
547 |
هلند |
12 |
|
|
529 |
نیوزیلند |
13 |
547 |
بلژیك (بخش فنلاندی) |
13 |
|
|
528 |
اسكاتلند |
14 |
547 |
بلغارستان |
14 |
|
|
528 |
سنگاپور |
15 |
546 |
دانمارك |
15 |
|
|
528 |
روسیه فدرال |
16 |
542 |
كانادا (نوا اسكاتیا) |
16 |
|
|
528 |
هنگ‌كنگ |
17 |
541 |
لتونی |
17 |
|
|
525 |
فرانسه |
18 |
540 |
ایالات متحده |
18 |
|
|
524 |
یونان |
19 |
539 |
انگلستان |
19 |
|
|
518 |
جمهوری اسلاوی |
20 |
538 |
اتریش |
20 |
|
|
512 |
ایسلند |
21 |
537 |
لیتوانی |
21 |
|
|
512 |
رومانی |
22 |
535 |
تایوان |
22 |
|
|
509 |
فلسطین اشغالی |
23 |
533 |
كانادا (كبك) |
23 |
|
|
502 |
اسلونی |
24 |
532 |
نیوزیلند |
24 |
|
|
499 |
نروژ |
25 |
531 |
جمهوری اسلواكی |
25 |
|
|
494 |
قبرس |
26 |
527 |
اسكاتلند |
26 |
|
|
492 |
مولداوی |
27 |
522 |
فرانسه |
27 |
|
|
449 |
تركیه |
28 |
522 |
اسلونی |
28 |
|
|
442 |
مقدونیه |
29 |
519 |
لهستان |
29 |
|
|
422 |
كلمبیا |
30 |
513 |
اسپانیا |
30 |
|
|
420 |
آرژانتین |
31 |
512 |
فلسطین اشغالی |
31 |
|
|
414 |
ایران |
32 |
511 |
ایسلند |
32 |
|
|
396 |
كویت |
33 |
500 |
مولداوی |
33 |
|
|
350 |
مراكش |
34 |
500 |
بلژیك (بخش فرانسوی) |
34 |
|
|
327 |
بلیز |
35 |
498 |
نروژ |
35 |
|
|
489 |
رومانی |
36 |
||||
|
500 |
میانگین بین‌المللی |
471 |
گرجستان |
37 |
||
|
422 |
مقدونیه |
38 |
||||
|
436 |
ترینیداد و توباكو |
39 |
||||
|
421 |
ایران |
40 |
||||
|
405 |
اندونزی |
41 |
||||
|
353 |
قطر |
42 |
||||
|
330 |
كویت |
43 |
||||
|
323 |
مراكش |
44 |
||||
|
302 |
آفریقای جنوبی |
45 |
||||
|
500 |
میانگین بین‌المللی |
|||||
جدول 2. عملكرد كشورها در پرلز 2011 و 2016
|
2016 |
2011 |
|||||||
|
میانگین نمره كل |
نام كشور |
ردیف |
میانگین نمره كل |
نام كشور |
ردیف |
|||
|
581 |
فدراسیون روسیه |
1 |
571 |
هنگ‌كنگ |
1 |
|||
|
576 |
سنگاپور |
2 |
568 |
روسیه فدرال |
2 |
|||
|
569 |
هنگ‌كنگ |
3 |
568 |
فنلاند |
3 |
|||
|
567 |
ایرلند |
4 |
567 |
سنگاپور |
4 |
|||
|
566 |
فنلاند |
5 |
558 |
ایرلند شمالی |
5 |
|||
|
565 |
لهستان |
6 |
556 |
ایالات متحده امریكا |
6 |
|||
|
565 |
ایرلند شمالی |
7 |
554 |
دانمارك |
7 |
|||
|
559 |
نروژ |
8 |
553 |
كرواسی |
8 |
|||
|
559 |
چین تایپه |
9 |
553 |
چین تایپه |
9 |
|||
|
559 |
انگلیس |
10 |
552 |
ایرلند |
10 |
|||
|
558 |
لتونی |
11 |
552 |
انگلستان |
11 |
|||
|
555 |
سوئد |
12 |
548 |
كانادا |
12 |
|||
|
554 |
مجارستان |
13 |
546 |
هلند |
13 |
|||
|
552 |
بلغارستان |
14 |
545 |
جمهوری چك |
14 |
|||
|
549 |
ایالات متحده |
15 |
542 |
سوئد |
15 |
|||
|
548 |
لیتوانی |
16 |
541 |
ایتالیا |
16 |
|||
|
548 |
ایتالیا |
17 |
541 |
آلمان |
17 |
|||
|
547 |
دانمارك |
18 |
541 |
فلسطین اشغالی |
18 |
|||
|
546 |
ماكائو |
19 |
541 |
پرتغال |
19 |
|||
|
545 |
هلند |
20 |
539 |
مجارستان |
20 |
|||
|
544 |
استرالیا |
21 |
535 |
جمهوری اسلواكی |
21 |
|||
|
543 |
جمهوری چك |
22 |
532 |
بلغارستان |
22 |
|||
|
543 |
كانادا |
23 |
531 |
نیوزیلند |
23 |
|||
|
542 |
اسلوونی |
24 |
530 |
اسلوانی |
24 |
|||
|
541 |
اتریش |
25 |
529 |
اتریش |
25 |
|||
|
537 |
آلمان |
26 |
528 |
لیتوانی |
26 |
|||
|
536 |
قزاقستان |
27 |
527 |
استرالیا |
27 |
|||
|
535 |
جمهوری اسلواكی |
28 |
526 |
لهستان |
28 |
|||
|
530 |
فلسطین اشغالی |
29 |
520 |
فرانسه |
29 |
|||
|
528 |
پرتغال |
30 |
513 |
اسپانیا |
30 |
|||
|
528 |
اسپانیا |
31 |
507 |
نروژ |
31 |
|||
|
525 |
بلژیك (فلمیش) |
32 |
506 |
بلژیك |
32 |
|||
|
523 |
نیوزیلند |
33 |
502 |
رومانی |
33 |
|||
|
511 |
فرانسه |
34 |
488 |
گرجستان |
34 |
|||
|
497 |
بلژیك (فرانسوی) |
35 |
477 |
مالت |
35 |
|||
|
494 |
شیلی |
36 |
471 |
ترینیداد و توباكو |
36 |
|||
|
488 |
گرجستان |
37 |
462 |
آذربایجان |
37 |
|||
|
479 |
ترینیداد و توباگو |
38 |
457 |
ایران |
38 |
|||
|
472 |
آذربایجان |
39 |
448 |
كلمبیا |
39 |
|||
|
452 |
مالت |
40 |
439 |
امارات متحده عربی |
40 |
|||
|
450 |
امارات متحده عربی |
41 |
430 |
عربستان سعودی |
41 |
|||
|
446 |
بحرین |
42 |
428 |
اندونزی |
42 |
|||
|
442 |
قطر |
43 |
425 |
قطر |
43 |
|||
|
430 |
عربستان سعودی |
44 |
391 |
عمان |
44 |
|||
|
428 |
ایران |
45 |
360 |
مراكش |
45 |
|||
|
418 |
عمان |
46 |
||||||
|
393 |
كویت |
47 |
500 |
میانگین بین‌المللی |
||||
|
358 |
مراكش |
48 |
||||||
|
330 |
مصر |
49 |
||||||
|
320 |
آفریقای جنوبی |
50 |
||||||
|
500 |
میانگین بین‌المللی |
|
|
|||||
عملکرد دانش آموزان ایران در آزمون پرلز 2016 چگونه بوده است؟
همچنان كه در جدول 2 مشاهده كردید در مطالعه پرلز 2016، 50 کشور در مطالعه شرکت کرده بودند. علاوه بر این، 11 شرکت‌کننده به شکل‌هایی غیر از کل نظام آموزشی مانند ایالت، شهر یا کشوری با پایه متفاوتی از پایه هدف (چهارم) در مطالعه شرکت کرده بودند که در نمایه‌ها با عنوان ایالت‌های شرکت‌کننده مشخص شده‌اند. از جمع کشورها و ایالت‌های شرکت‌کننده، ایران، مصر، کویت، مراکش و آفریقای جنوبی به همراه پایه سوم دانمارک در مطالعه پرلز لیترسی شرکت داشتند. در مطالعه پرلز نیز 16 کشور و ایالت شامل اسلوونی، امارت متحده عربی، ایالت متحده آمریکا، ایرلند، ایتالیا، پرتغال، چین تایپه، دانمارک، سنگاپور، سوئد، فلسطین اشغالی، کانادا، گرجستان، نروژ و امارت‌نشین‌های دوبی و ابوظبی حاضر بودند. کل کشورهای شرکت‌کننده در مطالعه پرلز شامل کشورهایی بودند كه در ادامه می‌آید. از منظر مورد مطالعه در ایران 8766 دانش‌آموز پایه چهارم دبستان در مطالعه پرلز 2016 شرکت داشتند. 4381 نفر از آنان به مطالعه پرلز و 4385 نفر به مطالعه پرلز لیترسی اختصاص داده شده بودند. این تعداد دانش‌آموز از 271 مدرسه از همه استان‌های کشور انتخاب شده بودند.
بر اساس آماری که ارائه شد؛ به این نتیجه می رسیم که عملكرد دانش‌آموزان پایه چهارم جمهوری اسلامی ایران در سواد خواندن برابر با میانگین 428 در مقیاس توسعه سواد خواندن مطالعه پرلز (با نقطه وسط 500) است كه بر این اساس آموزش خواندن دانش‌آموزان را نمی‌توان از كیفیت چندان مناسبی برخوردار دانست. به عبارت دیگر، میانگین دانش‌آموزان 72/0 انحراف استاندارد از نقطه وسط مقیاس پرلز (با نمره 500) پایین‌تر است كه با توجه به ویژگی‌های توزیع بهنجار فاصله قابل توجهی به شمار می‌آید. علاوه بر این، حداقل 5 درصد از دانش‌آموزان ضعیف میانگین عملكردی برابر با 230 داشته‌اند كه فاصله بسیار زیادی از پایین‌ترین استانداردهای مورد توجه در خواندن است. از طرف دیگر، میانگین عملكرد 5 درصد از بهترین دانش‌آموزان ایرانی معادل 580 است كه با میانگین كل دانش‌آموزان روسیه برابری می‌كند. همچنین، در مقایسه با كشورهای منطقه، عملكرد خواندن دانش‌آموزان ایران نسبت به بسیاری از كشورهای منطقه، پایین‌تر است.
تنها دو دانش‌آموز از هر سه دانش‌آموز ایرانی به پایین‌ترین انتظارات خواندن در مطالعه پرلز (نقطه معیار پایین) رسیده‌اند. از دو دانش‌آموزی كه به این سطح رسیده‌اند نیز، تنها یك دانش‌آموز به سطح بالاتر انتظارات خواندن (نقطه معیار متوسط) دست یافته بود. از طرف دیگر، تنها یك درصد از دانش‌آموزان ایرانی به بالاترین سطح مورد انتظار خواندن (نقطه معیار پیشرفته) رسیده‌اند.
مقایسه عملكرد دانش‌آموزان ایران با دوره‌های پیشین نیز نشان می‌دهد كه میانگین عملكرد نسبت به دوره قبل در سال 2011 كاهش قابل توجه 29 نمره‌ای داشته است و عملاً به حدود میانگین در سال 2006 و قبل از افزایش در سال 2011 رسیده است و دوباره در سال 2016 با كاهش عملكرد مواجه بوده است.
از لحاظ مقایسه بین عملكرد دختران و پسران مشخص شد كه دختران ایرانی فاصله زیادی با عملكرد دانش‌آموزان پسر دارند. هر چند برتری دختران نسبت به پسران در عموم كشورها دیده می‌شود، ولی در ایران تفاوت عملكرد بین دو جنس بسیار زیاد (46 نمره) است.
با اینكه فاصله نسبتاً زیاد بین فرایندهای درك خواندن از سال 2001 تا 2011 كاهش یافته و به تفاوت غیر معنا‌دار در سال 2011 رسیده بود، در سال 2016 مجدداً دانش‌آموزان عملكرد بهتری در فرایند تمركز و استنباط نسبت به فرایند تفسیر و ارزیابی نشان داده‌اند.
جدول 7-2 روند پیشرفت عملکرد شرکت‌کنندگان ایرانی را به تفکیک حوزه‌ها و حیطه‌های مختلف در دوره‌های گوناگون شرکت در پرلز نشان می‌دهد.
تفاوت عملکرد دختران و پسران در پرلز چه تفاوتی داشته است؟
در نمودار 4 میانگین عملكرد دختران و پسران ارائه شده است. میزان تفاوت عملكرد را می‌توان به صورت نموداری در این نمودار و تفاوت عملكرد در سطوح درك مطلب و اهداف ادبی و اطلاعاتی را در جدول شماره 5 مشاهده كرد. نتایج نشان می‌دهد كه به‌جز ماكائو و پرتغال در همه كشورها میانگین عملكرد دختران بهتر از پسران بوده است. به طور كلی در كشورهای شركت‌كننده، دختران 19 نمره بهتر از پسران كسب كرده‌اند و در ایران نیز دختران عملكرد سواد خواندن بهتری نسبت به پسران داشته‌اند. با این توضیح كه تفاوت زیادی بین عملكرد دختران و پسران مشاهده می‌شود، به طوری كه ایران به همراه عمان سومین كشور از لحاظ میزان تفاوت عملكرد دو جنس به شمار می‌رود. عملكرد خواندن دختران ایرانی 46 نمره بهتر از پسران ثبت شده است.
در نمودار روبه‌رو نیز روند تغییرات عملكرد خواندن به تفكیك دو جنس ارائه شده است. بررسی این نمودار نشان می‌دهد كه با وجود آنكه در همه دوره‌های مطالعه پرلز دختران برتری معناداری نسبت به پسران داشته‌اند، ولی لزوماً روند عملكرد دو جنس به یك شكل نبوده است. به طور مثال، در فاصله سال‌های 2011 تا 2016 پسران كاهش عملكرد بیشتری نسبت به دختران بوده است. كمترین فاصله عملكردی بین دختران و پسران در سال 2006 و در حدود 15 نمره و بیشترین فاصله عملكردی در سال 2016 به دست آمده است.
به منظور درك بهتر از تفاوت عملكرد در اهداف و فرایندهای خواندن، عملكرد دختران و پسران در هریك از اهداف و فرایندهای خواندن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج در جدول 7 ارائه شده است. به طور كلی، در هیچ مقایسه‌ای عملكرد پسران بهتر از دختران نبود. در ایران نیز در تمام اهداف و فرایندهای درك خواندن دختران بهتر از پسران بودند ولی در متون ادبی تفاوت بین دختران و پسران بیشتر بود.
جدول 5. توسعه سواد خواندن دختران و پسران در اهداف خواندن و فرایندهای درك مطلب در مطالعه پرلز 2016
|
كشور |
اهداف خواندن |
فرایندهای خواندن |
|||||||
|
ادبی |
اطلاعاتی |
بازیابی و استنباط‌های مستقیم |
تفسیر، تلفیق و ارزیابی |
||||||
|
دختران |
پسران |
دختران |
پسران |
دختران |
پسران |
دختران |
پسران |
||
|
آذربایجان |
472 |
460 |
485 |
471 |
484 |
471 |
472 |
458 |
|
|
آفریقای جنوبی |
352 |
296 |
340 |
290 |
348 |
297 |
338 |
281 |
|
|
آلمان |
551 |
534 |
536 |
530 |
550 |
541 |
537 |
524 |
|
|
اتریش |
550 |
539 |
540 |
538 |
552 |
549 |
539 |
530 |
|
|
اسپانیا |
536 |
524 |
529 |
525 |
530 |
523 |
534 |
525 |
|
|
استرالیا |
561 |
533 |
552 |
533 |
552 |
530 |
561 |
538 |
|
|
اسلوونی |
552 |
531 |
552 |
536 |
554 |
539 |
550 |
529 |
|
|
امارات متحده عربی |
456 |
425 |
474 |
446 |
463 |
434 |
468 |
438 |
|
|
انگلیس |
572 |
553 |
562 |
551 |
563 |
549 |
569 |
554 |
|
|
ایالات متحده |
563 |
552 |
546 |
540 |
547 |
539 |
559 |
551 |
|
|
ایتالیا |
554 |
543 |
551 |
547 |
550 |
544 |
554 |
545 |
|
|
ایرلند |
580 |
563 |
569 |
561 |
571 |
561 |
576 |
562 |
|
|
ایرلند شمالی |
582 |
559 |
569 |
552 |
570 |
553 |
577 |
558 |
|
|
بحرین |
462 |
413 |
472 |
434 |
464 |
425 |
469 |
422 |
|
|
بلژیك (فرانسوی) |
512 |
496 |
494 |
486 |
506 |
496 |
500 |
488 |
|
|
بلژیك (فلمیش) |
530 |
517 |
529 |
522 |
529 |
522 |
529 |
519 |
|
|
بلغارستان |
561 |
542 |
561 |
547 |
557 |
544 |
560 |
545 |
|
|
پرتغال |
529 |
527 |
527 |
529 |
527 |
528 |
528 |
525 |
|
|
ترینیداد و توباگو |
489 |
466 |
490 |
469 |
495 |
471 |
482 |
461 |
|
|
ایران |
457 |
407 |
446 |
406 |
454 |
408 |
450 |
403 |
|
|
جمهوری اسلواكی |
545 |
533 |
535 |
528 |
542 |
533 |
538 |
525 |
|
|
جمهوری چك |
554 |
536 |
544 |
538 |
556 |
546 |
544 |
532 |
|
|
چین تایپه |
555 |
543 |
570 |
568 |
565 |
555 |
562 |
555 |
|
|
دانمارك |
560 |
542 |
548 |
539 |
556 |
544 |
552 |
539 |
|
|
سنگاپور |
586 |
563 |
586 |
571 |
580 |
566 |
589 |
568 |
|
|
سوئد |
564 |
548 |
562 |
548 |
566 |
555 |
562 |
544 |
|
|
شیلی |
511 |
491 |
490 |
481 |
502 |
490 |
500 |
483 |
|
|
عربستان سعودی |
461 |
401 |
465 |
395 |
458 |
395 |
472 |
408 |
|
|
عمان |
434 |
387 |
448 |
403 |
442 |
397 |
439 |
391 |
|
|
فدراسیون روسیه |
587 |
572 |
591 |
578 |
588 |
575 |
589 |
575 |
|
|
فرانسه |
518 |
507 |
513 |
508 |
524 |
517 |
506 |
496 |
|
|
فلسطین اشغالی |
541 |
523 |
533 |
525 |
536 |
523 |
537 |
523 |
|
|
فنلاند |
576 |
554 |
579 |
559 |
582 |
562 |
573 |
552 |
|
|
قزاقستان |
535 |
520 |
547 |
540 |
534 |
525 |
548 |
537 |
|
|
قطر |
453 |
415 |
466 |
433 |
460 |
424 |
458 |
423 |
|
|
كانادا |
556 |
538 |
543 |
537 |
546 |
537 |
552 |
539 |
|
|
كویت |
405 |
370 |
415 |
381 |
410 |
377 |
406 |
369 |
|
|
گرجستان |
501 |
479 |
495 |
478 |
495 |
477 |
501 |
479 |
|
|
لتونی |
565 |
545 |
569 |
553 |
562 |
546 |
571 |
553 |
|
|
لهستان |
577 |
556 |
573 |
556 |
568 |
551 |
850 |
559 |
|
|
لیتوانی |
558 |
536 |
561 |
541 |
560 |
539 |
558 |
537 |
|
|
ماكائو |
538 |
534 |
555 |
556 |
548 |
550 |
544 |
542 |
|
|
مالت |
466 |
439 |
461 |
443 |
463 |
441 |
462 |
441 |
|
|
مجارستان |
566 |
549 |
555 |
547 |
558 |
545 |
563 |
550 |
|
|
مراكش |
369 |
338 |
372 |
346 |
378 |
350 |
352 |
321 |
|
|
مصر |
348 |
308 |
350 |
314 |
347 |
311 |
359 |
321 |
|
|
نروژ |
571 |
550 |
568 |
549 |
570 |
553 |
568 |
548 |
|
|
نیوزیلند |
539 |
512 |
528 |
512 |
530 |
512 |
536 |
513 |
|
|
هلند |
553 |
539 |
549 |
540 |
551 |
542 |
550 |
538 |
|
|
هنگ‌كنگ |
569 |
557 |
580 |
573 |
571 |
565 |
574 |
563 |
|
|
میانگین بین‌المللی |
522 |
499 |
519 |
503 |
520 |
503 |
520 |
500 |
|
پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در اهداف خواندن چگونه بوده است؟
با توجه به طراحی سؤالات پرلز در دو حیطه هدف‌های ادبی و اطلاعاتی در مطالعه پرلز بر هر دو هدف خواندن تأكید می‌شود كه بیشترِ خواندنی‌های دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر را در درون و بیرون از مدرسه تشكیل می‌دهند. این دو هدف عبارت‌اند از كسب تجارب ادبی، و استفاده از اطلاعات. در خواندن ادبی. دانش‌آموز با متن برای بررسی وقایع، وضعیت‌ها، اقدامات، پیامدها، شخصیت‌ها، احساسات و ایده‌های مختلف درگیر می‌شود تا از زبان خود لذت ببرد. در سنجش‌های پرلز و لیترسی از داستان محدودی به عنوان متون ادبی استفاده می‌شود تا در بافت‌های مختلف بین‌المللی بتوانند به‌خوبی عمل سنجش را انجام دهند. برای مثال، با توجه به تفاوت‌های زبانی و برنامه‌های مختلف در بین كشورهای شركت‌كننده، برای مطالعه پرلز دشوار است كه از شعر به عنوان یك ماده درسی استفاده كند؛ زیرا ترجمه آن بسیار دشوار است و علاوه بر آن نمایشنامه‌ها نیز به طور وسیعی در پایه‌های ابتدایی مورد تدریس قرار نمی‌گیرند.
متون اطلاعاتی با هدف كاركردهای مختلفی نوشته و خوانده می‌شوند. با اینكه كاركرد اولیه متون اطلاعاتی فراهم كردن اطلاعات است، نویسندگان اغلب موضوعات را با اهداف و دیدگاه‌های مختلف نشان می‌دهند. بسیاری از متون اطلاعاتی ارائه مستقیمی از اطلاعات هستند، ولی با این وجود می‌توانند موضوعات ذهنی همچون مباحثات یا نوشته توضیحی باشند. متون اطلاعاتی، اغلب اطلاعاتی را از طریق فهرست‌ها، نمودارها و گراف‌ها ارائه می‌كنند. به علاوه نیازی نیست كه كلمات به شكل متنِ پیوسته باشند، بلكه می‌توانند به صورت نمودار و دیگر شكل‌های شرح اطلاعات باشند.
جدول 6. روند عملكرد ایران در مطالعات دوره‌ای پرلز به تفکیک اهداف خواندن
|
اهداف خواندن |
|||
|
سواد اطلاعاتی |
سواد ادبی |
||
|
425 |
2016 |
430 |
2016 |
|
455 |
2011 |
459 |
2011 |
|
415 |
2006 |
425 |
2006 |
|
403 |
2001 |
420 |
2001 |
جدول 6 نتایج توسعه سواد خواندن را در دو هدف خواندن نشان می‌دهد. در این جدول نمره مقیاسی هریك از هدف‌ها به همراه تفاوت آن‌ها در اهداف خواندن ارائه شده است. در برخی از كشورها تفاوت چندانی بین عملكرد دانش‌آموزان در متون ادبی و اطلاعاتی دیده نمی‌شود (همچون نروژ، سوئد، لیتوانی، ایتالیا، هلند، پرتغال، مالت و عربستان سعودی). با این حال، برتری یك هدف خواندن نسبت به دیگری در برخی از كشورها برجسته است.
16 كشور در متون ادبی نسبت به میانگین كلی پرلز كشور بالاتر و 11 كشور پایین‌تر بودند. به همین ترتیب در خواندن اطلاعاتی، 16 كشور پیشرفت تحصیلی بالاتری نسبت به میانگین كلی پرلز داشتند و در 15 كشور این میانگین كمتر بود. به طور مثال، دانش‌آموزان كشورهای ایالات متحده، بلژیك (فرانسوی) و شیلی در متون ادبی و دانش‌آموزان كشورهای هنگ‌كنگ، چین تایپه، ماكائو، قزاقستان، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان در متون اطلاعاتی وضعیت بهتری داشتند.
در ایران میزان عملكرد در هدف ادبی 430 و در هدف اطلاعاتی 425 بود. عملكرد حاصل از دانش‌آموزان در هدف اطلاعاتی نسبت به میانگین كلی و هدف ادبی پایین بود. این در حالی است كه در اكثر كشورهای منطقه، عملكرد در هدف اطلاعاتی بهتر از هدف ادبی است.
علاوه بر این، روند تغییرات توسعه سواد خواندن در اهداف خواندن نیز نشان‌دهنده چگونگی تغییرات است. در حالی كه از ابتدای مطالعه پرلز عملكرد دانش‌آموزان ایران در متون ادبی بهتر از اطلاعاتی بود ولی میزان تفاوت از سال 2001 كاهش پیدا كرده است. به طوری كه به كمترین میزان در سال 2011 رسیده بود. در سال 2016 نیز تقریباً همان فاصله بین دو نوع هدف خواندن حفظ شده است (جدول 7).
جدول 7. پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در اهداف خواندن
|
كشور |
میانگین نمره مقیاس كلی خواندن |
اهداف ادبی |
اهداف اطلاعاتی |
|||||
|
میانگین نمره مقیاسی |
تفاوت از نمره كلی خواندن |
میانگین نمره مقیاسی |
تفاوت از نمره كلی خواندن |
|||||
|
فدراسیون روسیه |
581 |
579 |
2- |
584 |
4 |
|||
|
سنگاپور |
576 |
575 |
2- |
579 |
2 |
|||
|
هنگ‌كنگ |
569 |
562 |
6- |
576 |
8 |
|||
|
ایرلند |
567 |
571 |
5 |
565 |
2- |
|||
|
فنلاند |
566 |
565 |
1- |
569 |
3 |
|||
|
لهستان |
565 |
567 |
2 |
564 |
0 |
|||
|
ایرلند شمالی |
565 |
570 |
6 |
561 |
4- |
|||
|
نروژ |
559 |
560 |
1 |
559 |
0 |
|||
|
چین تایپه |
559 |
548 |
11- |
569 |
10 |
|||
|
انگلیس |
559 |
563 |
4 |
556 |
2- |
|||
|
لتونی |
558 |
555 |
3- |
561 |
4 |
|||
|
سوئد |
555 |
556 |
1 |
555 |
0 |
|||
|
مجارستان |
554 |
558 |
3 |
551 |
4- |
|||
|
بلغارستان |
552 |
551 |
0 |
554 |
2 |
|||
|
ایالات متحده |
549 |
557 |
8 |
543 |
6- |
|||
|
لیتوانی |
548 |
547 |
1- |
551 |
2 |
|||
|
ایتالیا |
548 |
549 |
1 |
549 |
1 |
|||
|
دانمارك |
547 |
551 |
4 |
543 |
4- |
|||
|
ماكائو |
546 |
536 |
10- |
556 |
10 |
|||
|
هلند |
545 |
546 |
1 |
545 |
0 |
|||
|
استرالیا |
544 |
547 |
3 |
543 |
2- |
|||
|
جمهوری چك |
543 |
545 |
2 |
541 |
2- |
|||
|
كانادا |
543 |
547 |
4 |
540 |
3- |
|||
|
اسلوونی |
542 |
541 |
1- |
544 |
2 |
|||
|
اتریش |
541 |
544 |
4 |
539 |
2- |
|||
|
آلمان |
537 |
542 |
5 |
533 |
4- |
|||
|
قزاقستان |
536 |
527 |
9- |
544 |
8 |
|||
|
جمهوری اسلواكی |
535 |
539 |
4 |
531 |
4- |
|||
|
فلسطین اشغالی |
530 |
532 |
2 |
529 |
2- |
|||
|
پرتغال |
528 |
528 |
0 |
528 |
1 |
|||
|
اسپانیا |
528 |
530 |
2 |
527 |
1- |
|||
|
بلژیك (فلمیش) |
525 |
524 |
1- |
526 |
1 |
|||
|
نیوزیلند |
523 |
525 |
3 |
520 |
2- |
|||
|
فرانسه |
511 |
513 |
1 |
510 |
1- |
|||
|
بلژیك (فرانسوی) |
497 |
504 |
6 |
490 |
7- |
|||
|
شیلی |
494 |
500 |
7 |
485 |
9- |
|||
|
گرجستان |
488 |
490 |
2 |
486 |
2- |
|||
|
ترینیداد و توباگو |
479 |
478 |
1- |
480 |
1 |
|||
|
آذربایجان |
472 |
466 |
6- |
477 |
5 |
|||
|
مالت |
452 |
452 |
0 |
451 |
1- |
|||
|
امارات متحده عربی |
450 |
440 |
10- |
460 |
10 |
|||
|
بحرین |
446 |
437 |
9- |
453 |
7 |
|||
|
قطر |
442 |
434 |
8- |
450 |
7 |
|||
|
عربستان سعودی |
430 |
430 |
0 |
429 |
1- |
|||
|
ایران |
428 |
430 |
2 |
425 |
3- |
|||
|
عمان |
418 |
411 |
8- |
425 |
7 |
|||
|
كویت |
393 |
388 |
6- |
398 |
5 |
|||
|
مراكش |
358 |
353 |
5- |
359 |
1 |
|||
|
مصر |
330 |
328 |
2- |
332 |
1 |
|||
|
آفریقای جنوبی |
320 |
323 |
3 |
314 |
6- |
|||
پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در فرایندهای درك مطلب چهارگانه چگونه بوده است؟
در مطالعه پرلز در هریك از دو هدف خواندن، چهار فرایند درك مطلب مورد توجه است: الف- تمركز و بازیابی اطلاعات صریح، ب- انجام استنباط‌های مستقیم، ج- تفسیر و تلفیق ایده‌ها و اطلاعات، د- ارزیابی و نقد محتوا و عناصر متنی. برای خلاصه كردن پیشرفت تحصیلی در فرایندهای درك مطلب، دو مقیاس تولید شده است كه هریك دو فرایند را در برمی‌گیرند. مقیاس بازیابی و استنباط‌های مستقیم شامل سؤالاتی است كه فرایند بازیابی (20 درصد سؤالات) و استنباط‌های مستقیم (30 درصد سؤالات) را در برمی‌گیرند و مقیاس تفسیر، تلفیق و ارزیابی نیز سؤالات فرایند تفسیر و تلفیق (30 درصد سؤالات) را با ارزیابی و نقد محتوا (20 درصد سؤالات) تركیب می‌كنند. جدول 8 میانگین نمره مقیاسی كلی خواندن به همراه میانگین پیشرفت تحصیلی در هریك از این فرایندها را نشان می‌دهد.
نتایج جدول 9 نشان می‌دهد كه بیشتر كشورها در یكی از فرایندها نسبت به فرایند دیگر قوت دارند. تعداد كشورهایی كه در بازیابی و استنباط مستقیم بهتر هستند تقریباً به همان اندازه كشورهایی است كه در تفسیر، تلفیق و ارزیابی موفق‌تر هستند. این نكته كه در 14 كشور، دانش‌آموزان در تفسیر، تلفیق و ارزیابی بهتر از بازیابی و استنباط مستقیم هستند از نكات جالب این بررسی است.
موضوع دیگری كه می‌توان از نتایج جدول متوجه شد، میزان تفاوت بین دو فرایند است. به این صورت كه در برخی كشورها تفاوتی بین دو فرایند وجود ندارد یا بسیار ناچیز است (مثل روسیه، هنگ‌كنگ، لیتوانی، فلسطین اشغالی، پرتغال، مالت و قطر) و در برخی كشورها بین نمرات این فرایندها تفاوت بسیار زیادی دیده می‌شود (مثل ایالات متحده، جمهوری چك، اتریش، آلمان، فرانسه، ترینیداد و توباگو، آذربایجان، عربستان سعودی، مراكش و آفریقای جنوبی).
در ایران نمره حاصل از فرایند تمركز و استنباط در محدوده میانگین كلی است ولی در فرایند تفسیر و ارزیابی نسبت به میانگین كلی خواندن نمره پایین‌تری به دست آمده است. نتایج مربوط به روند تغییرات در این دو فرایند نشان می‌دهد كه از دوره اول مطالعه پرلز در سال 2001 تا 2011 فاصله نسبتاً زیاد بین این دو فرایند كاهش یافته تا جایی كه در سال 2011 به فاصله غیرمعنادار رسیده است ولی در سال 2016 مجدداً فرایند تفسیر، تلفیق و ارزیابی، ضعف معناداری را نشان داده است.
جدول 8. روند پیشرفت در پرلز به تفکیک فرایندهای درک مطلب در ایران
|
فرایندهای درك مطلب |
|||
|
تفسیر و ارزیابی |
تمركز و استنباط |
||
|
425 |
2016 |
429 |
2016 |
|
456 |
2011 |
458 |
2011 |
|
409 |
2006 |
429 |
2006 |
|
399 |
2001 |
423 |
2001 |
جدول 9. پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در فرایندهای درك مطلب
|
كشور |
میانگین نمره مقیاس كلی خواندن |
تمركز و استنباط |
تفسیر و ارزیابی |
|||||
|
میانگین نمره مقیاسی |
تفاوت از نمره كلی خواندن |
میانگین نمره مقیاسی |
تفاوت از نمره كلی خواندن |
|||||
|
فدراسیون روسیه |
581 |
581 |
1 |
582 |
1 |
|||
|
سنگاپور |
576 |
573 |
3- |
579 |
3 |
|||
|
هنگ‌كنگ |
569 |
568 |
1- |
568 |
0 |
|||
|
ایرلند |
567 |
566 |
1- |
569 |
3 |
|||
|
فنلاند |
566 |
572 |
6 |
562 |
4- |
|||
|
لهستان |
565 |
560 |
5- |
570 |
5 |
|||
|
ایرلند شمالی |
565 |
562 |
3- |
567 |
3 |
|||
|
نروژ |
559 |
561 |
3 |
558 |
1- |
|||
|
چین تایپه |
559 |
560 |
1 |
558 |
1- |
|||
|
انگلیس |
559 |
556 |
3- |
561 |
3 |
|||
|
لتونی |
558 |
554 |
4- |
562 |
4 |
|||
|
سوئد |
555 |
560 |
5 |
553 |
2- |
|||
|
مجارستان |
554 |
552 |
3- |
557 |
3 |
|||
|
بلغارستان |
552 |
550 |
1- |
552 |
1 |
|||
|
ایالات متحده |
549 |
543 |
7- |
555 |
6 |
|||
|
لیتوانی |
548 |
549 |
1 |
548 |
0 |
|||
|
ایتالیا |
548 |
547 |
1- |
550 |
2 |
|||
|
دانمارك |
547 |
550 |
2 |
546 |
1- |
|||
|
ماكائو |
546 |
549 |
4 |
543 |
3- |
|||
|
هلند |
545 |
546 |
2 |
544 |
0 |
|||
|
استرالیا |
544 |
541 |
4- |
549 |
5 |
|||
|
جمهوری چك |
543 |
551 |
8 |
538 |
5- |
|||
|
كانادا |
543 |
541 |
2- |
545 |
2 |
|||
|
اسلوونی |
542 |
547 |
4 |
539 |
3- |
|||
|
اتریش |
541 |
550 |
9 |
534 |
6- |
|||
|
آلمان |
537 |
546 |
8 |
530 |
7- |
|||
|
قزاقستان |
536 |
529 |
7- |
542 |
6 |
|||
|
جمهوری اسلواكی |
535 |
538 |
3 |
531 |
3- |
|||
|
فلسطین اشغالی |
530 |
530 |
1- |
530 |
0 |
|||
|
پرتغال |
528 |
528 |
0 |
526 |
1- |
|||
|
اسپانیا |
528 |
526 |
1- |
529 |
1 |
|||
|
بلژیك (فلمیش) |
525 |
526 |
1 |
524 |
1- |
|||
|
نیوزیلند |
523 |
521 |
1- |
525 |
2 |
|||
|
فرانسه |
511 |
521 |
9 |
501 |
10- |
|||
|
بلژیك (فرانسوی) |
497 |
501 |
3 |
494 |
3- |
|||
|
شیلی |
494 |
496 |
2 |
491 |
3- |
|||
|
گرجستان |
488 |
486 |
2- |
490 |
2 |
|||
|
ترینیداد و توباگو |
479 |
483 |
4 |
472 |
7- |
|||
|
آذربایجان |
472 |
477 |
5 |
465 |
8- |
|||
|
مالت |
452 |
452 |
0 |
451 |
1- |
|||
|
امارات متحده عربی |
450 |
448 |
2- |
453 |
2 |
|||
|
بحرین |
446 |
444 |
2- |
446 |
0 |
|||
|
قطر |
442 |
442 |
0 |
441 |
1- |
|||
|
عربستان سعودی |
430 |
425 |
5- |
439 |
8 |
|||
|
ایران |
428 |
429 |
2 |
425 |
3- |
|||
|
عمان |
418 |
419 |
1 |
415 |
4- |
|||
|
كویت |
393 |
394 |
0 |
388 |
5- |
|||
|
مراكش |
358 |
364 |
6 |
336 |
22- |
|||
|
مصر |
330 |
329 |
1- |
340 |
9 |
|||
|
آفریقای جنوبی |
320 |
321 |
2 |
308 |
11- |
|||
این مقاله برگرفته شده از: مجدفر، مرتضی، نقی‌زاده، محرم و قاسم‌پورمقدم، حسین (1397). فهم پرلز (PIRLS)، تهران: موسسه مدارس یادگیرنده مرآت
برای مطالعه بیشتر می‌توانید از طریق سایت shop.meraat.ir، این كتاب را تهیه نمایید.