جایگاه و روند عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در مطالعات پرلز

اطلاعات
  • جایگاه و روند عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در مطالعات پرلز
  • نویسنده: محرم نقی زاده
  • بازدیدکننده: 24
  • تعداد نظرات: 0
  • امتیاز:
برچسب ها

هدف‌های یادگیری

پس از مطالعۀ این مقاله خواهید توانست:

  1. روند عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های پرلز را بیان كنید.
  2. تفاوت عملكرد دختران و پسران در آزمون‌های پرلز را توضیح دهید.
  3. عملكرد دانش‌آموزان ایرانی در پرلز 2016 را تحلیل كنید.

با توجه به آغاز مطالعات دوره‌ای از سال 2001، افزایش یا كاهش پیشرفت تحصیلی در كشورهای مختلف قابل رصد كردن است. همچنین از نقطه مركزی مقیاس نمره 500، به عنوان نقطه مرجع استفاده می‌شود كه در هر دوره ثابت در نظر گرفته می‌شود. همچنان كه در جداول صفحات بعد مشاهده می‌كنید، در دوره‌هایی از مطالعه پرلز، همانند سال 2001 و 2016، فدراسیون روسیه بالاترین عملكرد سواد خواندن را كسب كرده است. در مقام مقایسه با خود این كشور، عملكرد خواندن دانش‌آموزان نسبت به دوره‌های قبلی مطالعه پرلز رشد دارد. برای مثال، در سال 2016 پس از روسیه، كشورهایی از شرق دور آسیا؛ همچون سنگاپور، هنگ‌كنگ، چین تایپه یا شمال اروپا، همچون ایرلند، فنلاند، ایرلند شمالی و نروژ قرار دارند. قزاقستان نیز از مناطقی غیر از مناطق ذكر شده در جمع كشورهای بالای نقطه وسط مقیاس پرلز قرار گرفته ‌است. در بخش پایین نقطه وسط مقیاس پرلز، بیشتر كشورها از آسیا، آفریقا و آمریكای جنوبی قرار دارند. در این جمع، شیلی و گرجستان عملكرد بهتری نسبت به سایر كشورها داشته‌اند. با توجه به جدول 2 كشور ایران میانگین نمره مقیاسی 428 را به دست آورده است كه براساس این میانگین می‌توان نتیجه گرفت كه یادگیری خواندن دانش‌آموزان پایه چهارم از كیفیت مناسبی برخوردار نیست. براساس این میانگین، عملكرد خواندن حدوداً 72/0 انحراف استاندارد پایین‌ از میانگین قرار دارد كه با توجه به ویژگی‌های توزیع طبیعی فاصله قابل توجهی است. علاوه بر این، توزیع پیشرفت تحصیلی خواندن در ایران نشان می‌دهد كه نقطه درصدی 5 در ایران حدوداً برابر با 230 است. به عبارت دیگر، حداقل 5 درصد از دانش‌آموزان پایه چهارم ایرانی نزدیك به 270 نمره از نقطه وسط مقیاس پایین‌تر هستند كه این موضوع می‌تواند میزان ضعف دانش‌آموزان را بهتر نشان دهد. از طرف دیگر، عملكرد 5 درصد از دانش‌آموزان برجسته ایرانی حدوداً 580 است كه این میزان برابر با میانگین كل عملكرد دانش‌آموزان روسیه در مطالعه 2016 است.

در زمینه مقایسه جایگاه ایران در بین كشورهای منطقه نیز وضعیت چندان مناسبی وجود ندارد. عملكرد دانش‌آموزان ایران از قزاقستان، فلسطین اشغالی، گرجستان، آذربایجان، امارت متحده عربی، بحرین و قطر پایین‌تر است و در مقایسه بین عملكرد ایران با عربستان سعودی و عمان تفاوت معناداری ملاحظه نمی‌شود. نسبت به دوره‌های پیشین مطالعه پرلز و همچنین مطالعه تیمز، برای اولین بار است كه عملكرد عربستان سعودی بالاتر از ایران (هرچند غیرمعنادار) شده است. همچنین كویت، مراكش، ابوظبی و مصر عملكرد پایین‌تری نسبت به ایران نشان داده‌اند. به هر روی، می‌توان تحلیل‌ها و تفسیرهای مختلفی را از گزارش‌های جایگاه عملكرد كشورها و جایگاه ایران در مطالعات دوره‌ای ارائه كرد، ولی آنچه مسلم است عملكرد نه‌چندان مناسب ایران در مطالعات دوره‌ای پرلز است كه برای واكاوی بیشتر چرایی آن، به مطالعات بیشتری نیاز است.

جدول 1. عملكرد كشورها در پرلز 2001 و 2006

2006

2001

میانگین نمره كل

نام كشور

ردیف

میانگین نمره كل

نام كشور

ردیف

561

سوئد

1

565

روسیه فدرال

1

554

هلند

2

564

هنگ‌كنگ

2

553

انگلستان

3

560

كانادا (آلبرتا)

3

550

بلغارستان

4

558

سنگاپور

4

545

لیتونی

5

558

كانادا (بریتیش كلمبیا)

5

544

كانادا

6

557

لوكزامبورگ

6

543

لیتوانی

7

555

كانادا (آنتاریو)

7

543

مجارستان

8

551

ایتالیا

8

542

آمریكا

9

551

مجارستان

9

541

ایتالیا

10

549

سوئد

10

539

آلمان

11

548

آلمان

11

573

جمهوری چك

12

547

هلند

12

529

نیوزیلند

13

547

بلژیك (بخش فنلاندی)

13

528

اسكاتلند

14

547

بلغارستان

14

528

سنگاپور

15

546

دانمارك

15

528

روسیه‌ فدرال

16

542

كانادا (نوا اسكاتیا)

16

528

هنگ‌كنگ

17

541

لتونی

17

525

فرانسه

18

540

ایالات متحده

18

524

یونان

19

539

انگلستان

19

518

جمهوری اسلاوی

20

538

اتریش

20

512

ایسلند

21

537

لیتوانی

21

512

رومانی

22

535

تایوان

22

509

فلسطین اشغالی

23

533

كانادا (كبك)

23

502

اسلونی

24

532

نیوزیلند

24

499

نروژ

25

531

جمهوری اسلواكی

25

494

قبرس

26

527

اسكاتلند

26

492

مولداوی

27

522

فرانسه

27

449

تركیه

28

522

اسلونی

28

442

مقدونیه

29

519

لهستان

29

422

كلمبیا

30

513

اسپانیا

30

420

آرژانتین

31

512

فلسطین اشغالی

31

414

ایران

32

511

ایسلند

32

396

كویت

33

500

مولداوی

33

350

مراكش

34

500

بلژیك (بخش فرانسوی)

34

327

بلیز

35

498

نروژ

35

489

رومانی

36

500

میانگین بین‌المللی

471

گرجستان

37

422

مقدونیه

38

436

ترینیداد و توباكو

39

421

ایران

40

405

اندونزی

41

353

قطر

42

330

كویت

43

323

مراكش

44

302

آفریقای جنوبی

45

500

میانگین بین‌المللی

جدول 2. عملكرد كشورها در پرلز 2011 و 2016

2016

2011

میانگین نمره كل

نام كشور

ردیف

میانگین نمره كل

نام كشور

ردیف

581

فدراسیون روسیه

1

571

هنگ‌كنگ

1

576

سنگاپور

2

568

روسیه فدرال

2

569

هنگ‌كنگ

3

568

فنلاند

3

567

ایرلند

4

567

سنگاپور

4

566

فنلاند

5

558

ایرلند شمالی

5

565

لهستان

6

556

ایالات متحده امریكا

6

565

ایرلند شمالی

7

554

دانمارك

7

559

نروژ

8

553

كرواسی

8

559

چین تایپه

9

553

چین تایپه

9

559

انگلیس

10

552

ایرلند

10

558

لتونی

11

552

انگلستان

11

555

سوئد

12

548

كانادا

12

554

مجارستان

13

546

هلند

13

552

بلغارستان

14

545

جمهوری چك

14

549

ایالات متحده

15

542

سوئد

15

548

لیتوانی

16

541

ایتالیا

16

548

ایتالیا

17

541

آلمان

17

547

دانمارك

18

541

فلسطین اشغالی

18

546

ماكائو

19

541

پرتغال

19

545

هلند

20

539

مجارستان

20

544

استرالیا

21

535

جمهوری اسلواكی

21

543

جمهوری چك

22

532

بلغارستان

22

543

كانادا

23

531

نیوزیلند

23

542

اسلوونی

24

530

اسلوانی

24

541

اتریش

25

529

اتریش

25

537

آلمان

26

528

لیتوانی

26

536

قزاقستان

27

527

استرالیا

27

535

جمهوری اسلواكی

28

526

لهستان

28

530

فلسطین اشغالی

29

520

فرانسه

29

528

پرتغال

30

513

اسپانیا

30

528

اسپانیا

31

507

نروژ

31

525

بلژیك (فلمیش)

32

506

بلژیك

32

523

نیوزیلند

33

502

رومانی

33

511

فرانسه

34

488

گرجستان

34

497

بلژیك (فرانسوی)

35

477

مالت

35

494

شیلی

36

471

ترینیداد و توباكو

36

488

گرجستان

37

462

آذربایجان

37

479

ترینیداد و توباگو

38

457

ایران

38

472

آذربایجان

39

448

كلمبیا

39

452

مالت

40

439

امارات متحده عربی

40

450

امارات متحده عربی

41

430

عربستان سعودی

41

446

بحرین

42

428

اندونزی

42

442

قطر

43

425

قطر

43

430

عربستان سعودی

44

391

عمان

44

428

ایران

45

360

مراكش

45

418

عمان

46

393

كویت

47

500

میانگین بین‌المللی

358

مراكش

48

330

مصر

49

320

آفریقای جنوبی

50

500

میانگین بین‌المللی

 

 

                 

عملکرد دانش آموزان ایران در آزمون پرلز 2016 چگونه بوده است؟

همچنان كه در جدول 2 مشاهده كردید در مطالعه پرلز 2016، 50 کشور در مطالعه شرکت کرده بودند. علاوه بر این، 11 شرکت‌کننده به شکل‌هایی غیر از کل نظام آموزشی مانند ایالت، شهر یا کشوری با پایه متفاوتی از پایه هدف (چهارم) در مطالعه شرکت کرده بودند که در نمایه‌ها با عنوان ایالت‌های شرکت‌کننده مشخص شده‌اند. از جمع کشورها و ایالت‌های شرکت‌کننده، ایران، مصر، کویت، مراکش و آفریقای جنوبی به همراه پایه سوم دانمارک در مطالعه پرلز لیترسی شرکت داشتند. در مطالعه پرلز نیز 16 کشور و ایالت شامل اسلوونی، امارت متحده عربی، ایالت متحده آمریکا، ایرلند، ایتالیا، پرتغال، چین تایپه، دانمارک، سنگاپور، سوئد، فلسطین اشغالی، کانادا، گرجستان، نروژ و امارت‌نشین‌های دوبی و ابوظبی حاضر بودند. کل کشورهای شرکت‌کننده در مطالعه پرلز شامل کشورهایی بودند كه در ادامه می‌آید. از منظر مورد مطالعه در ایران 8766 دانش‌آموز پایه چهارم دبستان در مطالعه پرلز 2016 شرکت داشتند. 4381 نفر از آنان به مطالعه پرلز و 4385 نفر به مطالعه پرلز لیترسی اختصاص داده شده بودند. این تعداد دانش‌آموز از 271 مدرسه از همه استان‌های کشور انتخاب شده بودند.

بر اساس آماری که ارائه شد؛ به این نتیجه می رسیم که عملكرد دانش‌آموزان پایه چهارم جمهوری اسلامی ایران در سواد خواندن برابر با میانگین 428 در مقیاس توسعه سواد خواندن مطالعه پرلز (با نقطه وسط 500) است كه بر این اساس آموزش خواندن دانش‌آموزان را نمی‌توان از كیفیت چندان مناسبی برخوردار دانست. به عبارت دیگر، میانگین دانش‌آموزان 72/0 انحراف استاندارد از نقطه وسط مقیاس پرلز (‌با نمره 500‌) پایین‌تر است كه با توجه به ویژگی‌های توزیع بهنجار فاصله قابل توجهی به شمار می‌آید. علاوه بر این، حداقل 5 درصد از دانش‌آموزان ضعیف میانگین عملكردی برابر با 230 داشته‌اند كه فاصله بسیار زیادی از پایین‌ترین استانداردهای مورد توجه در خواندن است. از طرف دیگر، میانگین عملكرد 5 درصد از بهترین دانش‌آموزان ایرانی معادل 580 است كه با میانگین كل دانش‌آموزان روسیه برابری می‌كند. هم‌چنین، در مقایسه با كشورهای منطقه، عملكرد خواندن دانش‌آموزان ایران نسبت به بسیاری از كشورهای منطقه، پایین‌تر است.

تنها دو دانش‌آموز از هر سه دانش‌آموز ایرانی به پایین‌ترین انتظارات خواندن در مطالعه پرلز (نقطه معیار پایین) رسیده‌اند. از دو دانش‌آموزی كه به این سطح رسیده‌اند نیز، تنها یك دانش‌آموز به سطح بالاتر انتظارات خواندن (نقطه معیار متوسط) دست یافته بود. از طرف دیگر، تنها یك درصد از دانش‌آموزان ایرانی به بالاترین سطح مورد انتظار خواندن (نقطه معیار پیشرفته) ‌رسیده‌اند.

مقایسه عملكرد دانش‌آموزان ایران با دوره‌های پیشین نیز نشان می‌دهد كه میانگین عملكرد نسبت به دوره قبل در سال 2011 كاهش قابل توجه 29 نمره‌ای داشته است و عملاً به حدود میانگین در سال 2006 و قبل از افزایش در سال 2011 رسیده است و دوباره در سال 2016 با كاهش عملكرد مواجه بوده است.

از لحاظ مقایسه بین عملكرد دختران و پسران مشخص شد كه دختران ایرانی فاصله‌ زیادی با عملكرد دانش‌آموزان پسر دارند. هر چند برتری دختران نسبت به پسران در عموم كشورها دیده می‌شود، ولی در ایران تفاوت عملكرد بین دو جنس بسیار زیاد (46 نمره) است.

با این‌كه فاصله نسبتاً زیاد بین فرایندهای درك خواندن از سال 2001 تا 2011 كاهش یافته و به تفاوت غیر معنا‌دار در سال 2011 رسیده بود، در سال 2016 مجدداً دانش‌آموزان عملكرد بهتری در فرایند تمركز و استنباط نسبت به فرایند تفسیر و ارزیابی نشان داده‌اند.

جدول 7-2 روند پیشرفت عملکرد شرکت‌کنندگان ایرانی را به تفکیک حوزه‌ها و حیطه‌های مختلف در دوره‌های گوناگون شرکت در پرلز نشان می‌دهد.

تفاوت عملکرد دختران و پسران در پرلز چه تفاوتی داشته است؟

در نمودار 4 میانگین عملكرد دختران و پسران ارائه شده است. میزان تفاوت عملكرد را می‌توان به صورت نموداری در این نمودار و تفاوت عملكرد در سطوح درك مطلب و اهداف ادبی و اطلاعاتی را در جدول شماره 5 مشاهده كرد. نتایج نشان می‌دهد كه به‌جز ماكائو و پرتغال در همه كشورها میانگین عملكرد دختران بهتر از پسران بوده است. به طور كلی در كشورهای شركت‌كننده، دختران 19 نمره بهتر از پسران كسب كرده‌اند و در ایران نیز دختران عملكرد سواد خواندن بهتری نسبت به پسران داشته‌اند. با این توضیح كه تفاوت زیادی بین عملكرد دختران و پسران مشاهده می‌شود، به طوری كه ایران به همراه عمان سومین كشور از لحاظ میزان تفاوت عملكرد دو جنس به شمار می‌رود. عملكرد خواندن دختران ایرانی 46 نمره بهتر از پسران ثبت شده است.

در نمودار روبه‌رو نیز روند تغییرات عملكرد خواندن به تفكیك دو جنس ارائه شده است. بررسی این نمودار نشان می‌دهد كه با وجود آنكه در همه دوره‌های مطالعه پرلز دختران برتری معناداری نسبت به پسران داشته‌اند، ولی لزوماً روند عملكرد دو جنس به یك شكل نبوده است. به طور مثال، در فاصله سال‌های 2011 تا 2016 پسران كاهش عملكرد بیشتری نسبت به دختران بوده است. كمترین فاصله عملكردی بین دختران و پسران در سال 2006 و در حدود 15 نمره و بیشترین فاصله عملكردی در سال 2016 به دست آمده است.

به منظور درك بهتر از تفاوت عملكرد در اهداف و فرایندهای خواندن، عملكرد دختران و پسران در هریك از اهداف و فرایندهای خواندن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج در جدول 7 ارائه شده است. به طور كلی، در هیچ مقایسه‌ای عملكرد پسران بهتر از دختران نبود. در ایران نیز در تمام اهداف و فرایندهای درك خواندن دختران بهتر از پسران بودند ولی در متون ادبی تفاوت بین دختران و پسران بیشتر بود.

جدول 5. توسعه سواد خواندن دختران و پسران در اهداف خواندن و فرایندهای درك مطلب در مطالعه پرلز 2016

كشور

اهداف خواندن

فرایندهای خواندن

ادبی

اطلاعاتی

بازیابی و استنباط‌های مستقیم

تفسیر، تلفیق و ارزیابی

دختران

پسران

دختران

پسران

دختران

پسران

دختران

پسران

آذربایجان

472

460

485

471

484

471

472

458

آفریقای جنوبی

352

296

340

290

348

297

338

281

آلمان

551

534

536

530

550

541

537

524

اتریش

550

539

540

538

552

549

539

530

اسپانیا

536

524

529

525

530

523

534

525

استرالیا

561

533

552

533

552

530

561

538

اسلوونی

552

531

552

536

554

539

550

529

امارات متحده عربی

456

425

474

446

463

434

468

438

انگلیس

572

553

562

551

563

549

569

554

ایالات متحده

563

552

546

540

547

539

559

551

ایتالیا

554

543

551

547

550

544

554

545

ایرلند

580

563

569

561

571

561

576

562

ایرلند شمالی

582

559

569

552

570

553

577

558

بحرین

462

413

472

434

464

425

469

422

بلژیك (فرانسوی)

512

496

494

486

506

496

500

488

بلژیك (فلمیش)

530

517

529

522

529

522

529

519

بلغارستان

561

542

561

547

557

544

560

545

پرتغال

529

527

527

529

527

528

528

525

ترینیداد و توباگو

489

466

490

469

495

471

482

461

ایران

457

407

446

406

454

408

450

403

جمهوری اسلواكی

545

533

535

528

542

533

538

525

جمهوری چك

554

536

544

538

556

546

544

532

چین تایپه

555

543

570

568

565

555

562

555

دانمارك

560

542

548

539

556

544

552

539

سنگاپور

586

563

586

571

580

566

589

568

سوئد

564

548

562

548

566

555

562

544

شیلی

511

491

490

481

502

490

500

483

عربستان سعودی

461

401

465

395

458

395

472

408

عمان

434

387

448

403

442

397

439

391

فدراسیون روسیه

587

572

591

578

588

575

589

575

فرانسه

518

507

513

508

524

517

506

496

فلسطین اشغالی

541

523

533

525

536

523

537

523

فنلاند

576

554

579

559

582

562

573

552

قزاقستان

535

520

547

540

534

525

548

537

قطر

453

415

466

433

460

424

458

423

كانادا

556

538

543

537

546

537

552

539

كویت

405

370

415

381

410

377

406

369

گرجستان

501

479

495

478

495

477

501

479

لتونی

565

545

569

553

562

546

571

553

لهستان

577

556

573

556

568

551

850

559

لیتوانی

558

536

561

541

560

539

558

537

ماكائو

538

534

555

556

548

550

544

542

مالت

466

439

461

443

463

441

462

441

مجارستان

566

549

555

547

558

545

563

550

مراكش

369

338

372

346

378

350

352

321

مصر

348

308

350

314

347

311

359

321

نروژ

571

550

568

549

570

553

568

548

نیوزیلند

539

512

528

512

530

512

536

513

هلند

553

539

549

540

551

542

550

538

هنگ‌كنگ

569

557

580

573

571

565

574

563

میانگین بین‌المللی

522

499

519

503

520

503

520

500

پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در اهداف خواندن چگونه بوده است؟

با توجه به طراحی سؤالات پرلز در دو حیطه هدف‌های ادبی و اطلاعاتی در مطالعه پرلز بر هر دو هدف خواندن تأكید می‌شود كه بیشترِ خواندنی‌های دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر را در درون و بیرون از مدرسه تشكیل می‌دهند. این دو هدف عبارت‌اند از كسب تجارب ادبی، و استفاده از اطلاعات. در خواندن ادبی. دانش‌آموز با متن برای بررسی وقایع، وضعیت‌ها، اقدامات، پیامدها، شخصیت‌ها، احساسات و ایده‌های مختلف درگیر می‌شود تا از زبان خود لذت ببرد. در سنجش‌های پرلز و لیترسی از داستان محدودی به عنوان متون ادبی استفاده می‌شود تا در بافت‌های مختلف بین‌المللی بتوانند به‌خوبی عمل سنجش را انجام دهند. برای مثال، با توجه به تفاوت‌های زبانی و برنامه‌های مختلف در بین كشورهای شركت‌كننده، برای مطالعه پرلز دشوار است كه از شعر به عنوان یك ماده درسی استفاده كند؛ زیرا ترجمه آن بسیار دشوار است و علاوه بر آن نمایشنامه‌ها نیز به طور وسیعی در پایه‌های ابتدایی مورد تدریس قرار نمی‌گیرند.

متون اطلاعاتی با هدف كاركردهای مختلفی نوشته و خوانده می‌شوند. با اینكه كاركرد اولیه متون اطلاعاتی فراهم كردن اطلاعات است، نویسندگان اغلب موضوعات را با اهداف و دیدگاه‌های مختلف نشان می‌دهند. بسیاری از متون اطلاعاتی ارائه مستقیمی از اطلاعات هستند، ولی با این وجود می‌توانند موضوعات ذهنی همچون مباحثات یا نوشته توضیحی باشند. متون اطلاعاتی، اغلب اطلاعاتی را از طریق فهرست‌ها، نمودارها و گراف‌ها ارائه می‌كنند. به علاوه نیازی نیست كه كلمات به شكل متنِ پیوسته باشند، بلكه می‌توانند به صورت نمودار و دیگر شكل‌های شرح اطلاعات باشند.

جدول 6. روند عملكرد ایران در مطالعات دوره‌ای پرلز به تفکیک اهداف خواندن

اهداف خواندن

سواد اطلاعاتی

سواد ادبی

425

2016

430

2016

455

2011

459

2011

415

2006

425

2006

403

2001

420

2001

جدول 6 نتایج توسعه سواد خواندن را در دو هدف خواندن نشان می‌دهد. در این جدول نمره مقیاسی هریك از هدف‌ها به همراه تفاوت‌ آن‌ها در اهداف خواندن ارائه شده است. در برخی از كشورها تفاوت چندانی بین عملكرد دانش‌آموزان در متون ادبی و اطلاعاتی دیده نمی‌شود (همچون نروژ، سوئد، لیتوانی، ایتالیا، هلند، پرتغال، مالت و عربستان سعودی). با این حال، برتری یك هدف خواندن نسبت به دیگری در برخی از كشورها برجسته است.

16 كشور در متون ادبی نسبت به میانگین كلی پرلز كشور بالاتر و 11 كشور پایین‌تر بودند. به همین ترتیب در خواندن اطلاعاتی، 16 كشور پیشرفت تحصیلی بالاتری نسبت به میانگین كلی پرلز داشتند و در 15 كشور این میانگین كمتر بود. به طور مثال، دانش‌آموزان كشورهای ایالات متحده، بلژیك (فرانسوی) و شیلی در متون ادبی و دانش‌آموزان كشورهای هنگ‌كنگ، چین تایپه، ماكائو، قزاقستان، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان در متون اطلاعاتی وضعیت بهتری داشتند.

در ایران میزان عملكرد در هدف ادبی 430 و در هدف اطلاعاتی 425 بود. عملكرد حاصل از دانش‌آموزان در هدف اطلاعاتی نسبت به میانگین كلی و هدف ادبی پایین بود. این در حالی است كه در اكثر كشورهای منطقه، عملكرد در هدف اطلاعاتی بهتر از هدف ادبی است.

علاوه بر این، روند تغییرات توسعه سواد خواندن در اهداف خواندن نیز نشان‌دهنده چگونگی تغییرات است. در حالی كه از ابتدای مطالعه پرلز عملكرد دانش‌آموزان ایران در متون ادبی بهتر از اطلاعاتی بود ولی میزان تفاوت از سال 2001 كاهش پیدا كرده است. به طوری كه به كمترین میزان در سال 2011 رسیده بود. در سال 2016 نیز تقریباً همان فاصله بین دو نوع هدف خواندن حفظ شده است (جدول 7).

جدول 7. پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در اهداف خواندن

كشور

میانگین نمره مقیاس كلی خواندن

اهداف ادبی

اهداف اطلاعاتی

میانگین نمره مقیاسی

تفاوت از نمره كلی خواندن

میانگین نمره مقیاسی

تفاوت از نمره كلی خواندن

فدراسیون روسیه

581

579

2-

584

4

 

سنگاپور

576

575

2-

579

2

 

هنگ‌كنگ

569

562

6-

 

576

8

 

ایرلند

567

571

5

 

565

2-

فنلاند

566

565

1-

569

3

 

لهستان

565

567

2

564

0

ایرلند شمالی

565

570

6

 

561

4-

 

نروژ

559

560

1

559

0

چین تایپه

559

548

11-

 

569

10

 

انگلیس

559

563

4

 

556

2-

 

لتونی

558

555

3-

561

4

 

سوئد

555

556

1

555

0

مجارستان

554

558

3

 

551

4-

 

بلغارستان

552

551

0

554

2

 

ایالات متحده

549

557

8

 

543

6-

 

لیتوانی

548

547

1-

551

2

ایتالیا

548

549

1

549

1

دانمارك

547

551

4

 

543

4-

 

ماكائو

546

536

10-

 

556

10

 

هلند

545

546

1

545

0

استرالیا

544

547

3

 

543

2-

جمهوری چك

543

545

2

541

2-

كانادا

543

547

4

 

540

3-

 

اسلوونی

542

541

1-

544

2

 

اتریش

541

544

4

 

539

2-

 

آلمان

537

542

5

 

533

4-

 

قزاقستان

536

527

9-

 

544

8

 

جمهوری اسلواكی

535

539

4

 

531

4-

 

فلسطین اشغالی

530

532

2

529

2-

پرتغال

528

528

0

528

1

اسپانیا

528

530

2

 

527

1-

بلژیك (فلمیش)

525

524

1-

526

1

نیوزیلند

523

525

3

 

520

2-

 

فرانسه

511

513

1

510

1-

بلژیك (فرانسوی)

497

504

6

 

490

7-

 

شیلی

494

500

7

 

485

9-

 

گرجستان

488

490

2

486

2-

 

ترینیداد و توباگو

479

478

1-

480

1

آذربایجان

472

466

6-

 

477

5

 

مالت

452

452

0

451

1-

امارات متحده عربی

450

440

10-

 

460

10

بحرین

446

437

9-

 

453

7

 

قطر

442

434

8-

 

450

7

 

عربستان سعودی

430

430

0

429

1-

ایران

428

430

2

425

3-

 

عمان

418

411

8-

 

425

7

 

كویت

393

388

6-

 

398

5

 

مراكش

358

353

5-

 

359

1

مصر

330

328

2-

332

1

آفریقای جنوبی

320

323

3

 

314

6-

 

پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در فرایندهای درك مطلب چهارگانه چگونه بوده است؟

در مطالعه پرلز در هریك از دو هدف خواندن، چهار فرایند درك مطلب مورد توجه است: الف- تمركز و بازیابی اطلاعات صریح، ب- انجام استنباط‌های مستقیم، ج- تفسیر و تلفیق ایده‌ها و اطلاعات، د- ارزیابی و نقد محتوا و عناصر متنی. برای خلاصه كردن پیشرفت تحصیلی در فرایندهای درك مطلب، دو مقیاس تولید شده است كه هریك دو فرایند را در برمی‌گیرند. مقیاس بازیابی و استنباط‌های مستقیم شامل سؤالاتی است كه فرایند بازیابی (20 درصد سؤالات) و استنباط‌های مستقیم (30 درصد سؤالات) را در برمی‌گیرند و مقیاس تفسیر، تلفیق و ارزیابی نیز سؤالات فرایند تفسیر و تلفیق (30 درصد سؤالات) را با ارزیابی و نقد محتوا (20 درصد سؤالات) تركیب می‌كنند. جدول 8 میانگین نمره مقیاسی كلی خواندن به همراه میانگین پیشرفت تحصیلی در هریك از این فرایندها را نشان می‌دهد.

نتایج جدول 9 نشان می‌دهد كه بیشتر كشورها در یكی از فرایندها نسبت به فرایند دیگر قوت دارند. تعداد كشورهایی كه در بازیابی و استنباط مستقیم بهتر هستند تقریباً به همان اندازه كشورهایی است كه در تفسیر، تلفیق و ارزیابی موفق‌تر هستند. این نكته كه در 14 كشور، دانش‌آموزان در تفسیر، تلفیق و ارزیابی بهتر از بازیابی و استنباط مستقیم هستند از نكات جالب این بررسی است.

موضوع دیگری كه می‌توان از نتایج جدول متوجه شد، میزان تفاوت بین دو فرایند است. به این صورت كه در برخی كشورها تفاوتی بین دو فرایند وجود ندارد یا بسیار ناچیز است (مثل روسیه، هنگ‌كنگ، لیتوانی، فلسطین اشغالی، پرتغال، مالت و قطر) و در برخی كشورها بین نمرات این فرایندها تفاوت بسیار زیادی دیده می‌شود (مثل ایالات متحده، جمهوری چك، اتریش، آلمان، فرانسه، ترینیداد و توباگو، آذربایجان، عربستان سعودی، مراكش و آفریقای جنوبی).

در ایران نمره حاصل از فرایند تمركز و استنباط در محدوده میانگین كلی است ولی در فرایند تفسیر و ارزیابی نسبت به میانگین كلی خواندن نمره پایین‌تری به دست آمده است. نتایج مربوط به روند تغییرات در این دو فرایند نشان می‌دهد كه از دوره اول مطالعه پرلز در سال 2001 تا 2011 فاصله نسبتاً زیاد بین این دو فرایند كاهش یافته تا جایی كه در سال 2011 به فاصله غیرمعنادار رسیده است ولی در سال 2016 مجدداً فرایند تفسیر، تلفیق و ارزیابی، ضعف معناداری را نشان داده است.

جدول 8. روند پیشرفت در پرلز به تفکیک فرایندهای درک مطلب در ایران

فرایندهای درك مطلب

تفسیر و ارزیابی

تمركز و استنباط‌

425

2016

429

2016

456

2011

458

2011

409

2006

429

2006

399

2001

423

2001

جدول 9. پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در فرایندهای درك مطلب

كشور

میانگین نمره مقیاس كلی خواندن

تمركز و استنباط

تفسیر و ارزیابی

میانگین نمره مقیاسی

تفاوت از نمره كلی خواندن

میانگین نمره مقیاسی

تفاوت از نمره كلی خواندن

فدراسیون روسیه

581

581

1

582

1

سنگاپور

576

573

3-

 

579

3

 

هنگ‌كنگ

569

568

1-

568

0

ایرلند

567

566

1-

569

3

فنلاند

566

572

6

 

562

4-

 

لهستان

565

560

5-

 

570

5

 

ایرلند شمالی

565

562

3-

 

567

3

نروژ

559

561

3

558

1-

چین تایپه

559

560

1

558

1-

انگلیس

559

556

3-

 

561

3

 

لتونی

558

554

4-

 

562

4

 

سوئد

555

560

5

 

553

2-

 

مجارستان

554

552

3-

557

3

 

بلغارستان

552

550

1-

552

1

ایالات متحده

549

543

7-

 

555

6

 

لیتوانی

548

549

1

548

0

ایتالیا

548

547

1-

550

2

دانمارك

547

550

2

 

546

1-

ماكائو

546

549

4

 

543

3-

 

هلند

545

546

2

544

0

استرالیا

544

541

4-

 

549

5

 

جمهوری چك

543

551

8

 

538

5-

 

كانادا

543

541

2-

 

545

2

 

اسلوونی

542

547

4

 

539

3-

 

اتریش

541

550

9

 

534

6-

 

آلمان

537

546

8

 

530

7-

 

قزاقستان

536

529

7-

 

542

6

 

جمهوری اسلواكی

535

538

3

531

3-

 

فلسطین اشغالی

530

530

1-

530

0

پرتغال

528

528

0

526

1-

اسپانیا

528

526

1-

 

529

1

 

بلژیك (فلمیش)

525

526

1

524

1-

نیوزیلند

523

521

1-

525

2

 

فرانسه

511

521

9

 

501

10-

 

بلژیك (فرانسوی)

497

501

3

 

494

3-

 

شیلی

494

496

2

491

3-

 

گرجستان

488

486

2-

 

490

2

ترینیداد و توباگو

479

483

4

 

472

7-

 

آذربایجان

472

477

5

 

465

8-

 

مالت

452

452

0

451

1-

امارات متحده عربی

450

448

2-

 

453

2

 

بحرین

446

444

2-

446

0

قطر

442

442

0

441

1-

عربستان سعودی

430

425

5-

 

439

8

 

ایران

428

429

2

425

3-

 

عمان

418

419

1

415

4-

 

كویت

393

394

0

388

5-

 

مراكش

358

364

6

 

336

22-

 

مصر

330

329

1-

340

9

 

آفریقای جنوبی

320

321

2

308

11-

 

این مقاله برگرفته شده از: مجدفر، مرتضی، نقی‌زاده، محرم و قاسم‌پورمقدم، حسین (1397). فهم پرلز (PIRLS)، تهران: موسسه مدارس یادگیرنده مرآت

برای مطالعه بیشتر می‌توانید از طریق سایت shop.meraat.ir، این كتاب را تهیه نمایید.

نظرات کاربران