خط‌مشی مدرسه درباره ارزشیابی

هدف این مقاله کمک به مدارس در طرح‌ریزی خط‌مشی‌شان درباره ارزشیابی است. سند آموزش و پرورش (1998) وظیفه‌ای اجباری برای هر مدرسه قرار می‌دهد و آن تهیه طرحی برای مدرسه است.

«طرح مدرسه بیانیه‌ای درباره فلسفه آموزشی مدرسه، اهداف آن و چگونگی رسیدن به آن‌هاست که با کل برنامه درسی و سازماندهی منابع مدرسه سروکار دارد ...» (وزارت آموزش و علوم، 1999: 8)

بنابراین، تدوین خط‌مشی مدرسه درباره ارزشیابی با در نظر گرفتن زمینه وسیع‌تری صورت می‌گیرد که برنامه‌ریزی و توسعه مدرسه است  و الگوی برنامه‌ریزی توسعه مدرسه را- که در شكل 1 نشان داده شده است- دنبال می‌کند. اطلاعات بیشتر درباره این الگو روی وبگاه حمایت از برنامه‌ریزی توسعه مدرسه به نشانی http://www.sdps.ie موجود است.

فرایند برنامه‌ریزی چرخشی است و مدارس را قادر می‌سازد که در مرحله‌ای متناسب با موقعیت منحصر‌به‌فرد خود، وارد فرایند شوند. برخی از مدارس قبلاً یک خط‌مشی ارزشیابی تدوین کرده‌اند و ممکن است در مرحله بازبینی خط‌مشی خود بر اساس این رهنمودها باشند. برخی دیگر ممکن است در مرحله طراحی باشند.

بسیار مهم است که همه دست‌اندرکاران تدریس در تدوین، اجرا و بازبینی خط‌مشی ارزشیابی شرکت داشته باشند. همچنین، مهم است که خط‌مشی‌ای که مدارس تدوین می‌کنند، به طور منظم ارزیابی و مرور شود تا بتواند به طور مستمر نیازهای متغیر مدارس و دانش‌آموزان را برطرف سازد. والدین نیز باید در خط‌مشی ارزشیابی دست داشته باشند. این امر باعث ایجاد حس مالکیت نسبت به خط‌مشی می‌شود و اجرای مؤثرتری را امکان‌پذیر می‌کند. مانند همه خط‌مشی‌ها، خط‌مشی مدرسه درباره ارزشیابی نیز، ارزش‌ها و ویژگی‌های اصلی مدرسه را منعکس می‌کند.

شكل 1. الگوی برنامه‌ریزی توسعه مدرسه

محتوای خط‌مشی ارزشیابی

قانون آموزش (1998) از مدارس می‌خواهد تا به طور منظم دانش‌آموزان را ارزیابی کنند و نتایج ارزیابی را به طور دوره‌ای به آن‌ها و والدینشان گزارش دهند. در انجام این امر، مدارس رویه‌های ارزشیابی را که گزارش درست و دقیقی از پیشرفت و موفقیت دانش‌آموزان فراهم می‌آورد، تدوین می‌کنند. چگونگی، زمان و مکان این رویه‌ها در خط‌مشی ارزشیابی مدرسه طرح‌ریزی شده‌ است.

به طور کلی، خط‌مشی ارزشیابی مدرسه شامل یک بیانیه کتبی درباره اهداف است و این را که چگونه مدرسه از ارزشیابی برای پاسخ دادن به نیازهای دانش‌آموزان، معلمان، والدین و سایر دست‌اندرکاران استفاده خواهد کرد، طرح‌ریزی می‌کند. همچنین ممکن است شامل طرحی درباره موارد زیر باشد:

• چگونگی تدوین خط‌مشی
• ارتباط خط‌مشی با بیانیه مأموریت‌ها و ویژگی‌های مدرسه؛
• هدف خط‌مشی
• نقش‌های کارکنان و مسئولیت‌های آنان در مورد خط‌مشی
• محتوای خط‌مشی:

- فرایند ارزشیابی در مدرسه

- اهداف ارزشیابی

- روش‌های ارزشیابی (جمع‌آوری اطلاعات ارزشیابی)

- تفسیر، ثبت، استفاده و گزارش اطلاعات ارزشیابی

• راهکارهایی برای آموزش کارکنان و منابع
• رویه‌های بازبینی و ارزیابی.

این موارد برگرفته از «سؤالات فوری درباره طراحی یک خط‌مشی ارزشیابی» از وبگاه www.sdps.ie/policies/Assessment.doc است. به علاوه، خط‌مشی ارزشیابی باید روشن سازد که مدرسه کی و چگونه از فناوری اطلاعات برای ارزشیابی یادگیری دانش‌آموزان، ثبت و ذخیره اطلاعات ارزشیابی و اصول عقایدی که این فرایند را هدایت می‌کنند، استفاده خواهد کرد.

سؤالات فوری که می‌توانند طراحی خط‌مشی ارزشیابی را تسهیل کنند، روی وبگاه http://www.sdps.ie موجودند. این امر که خط‌مشی به طور واضح به تمام جنبه‌های مطرح شده در بالا اشاره داشته باشد، حائز اهمیت است. جزئیات فرایند ارزشیابی در مدرسه باید عنصر اساسی خط‌مشی باشد. در این رابطه، خط‌مشی باید به سؤالات زیر درباره اعمال مدرسه در ارزشیابی یادگیری دانش‌آموزان پاسخ دهد:

• چرا یادگیری دانش‌آموزان باید ارزشیابی شود؟
• چه چیزی باید ارزشیابی شود؟
• ارزشیابی چه زمانی باید انجام گیرد؟
• یادگیری دانش‌آموزان چگونه باید ارزشیابی شود؟
• اطلاعات ارزشیابی کجا باید ثبت شود؟
• اطلاعات ارزشیابی چگونه باید ثبت شود؟
• اطلاعات ارزشیابی با چه کسی باید در میان گذاشته شود؟
• اطلاعات ارزشیابی چگونه باید با دیگران در میان گذاشته شود؟
• اطلاعات ارزشیابی برای چه مدت باید ذخیره شود؟

در ادامه از رهنمودها، به این سؤالات پاسخ داده خواهد شد. راهکارهای قانون خط‌مشی و عمل به طور کلی روشن شده‌اند.

چرا یادگیری دانش‌آموزان باید ارزشیابی شود؟

ارزشیابی بخشی از یاددهی و یادگیری خوب است و اطلاعاتی برای معلم فراهم می‌آورد تا بتواند درباره اینکه دانش‌آموز چه چیزی را و چگونه یاد می‌گیرد، تصمیم‌گیری کند. این اطلاعات به نوبه خود معلم را قادر به تعیین قدم‌های بعدی در پیشبرد یادگیری دانش‌آموز و سازگار کردن راهبردهای تدریس خود و یا فعالیت‌های یادگیری در هنگام مقتضی می‌سازد. استفاده از اطلاعات ارزشیابی برای تأثیر گذاشتن بر یاددهی و یادگیری به این روش، یادگیری را به تجربه‌ای چالش‌برانگیز و لذت‌بخش‌تر برای دانش‌آموز تبدیل می‌کند و می‌تواند تجربه حرفه‌ای غنی‌تر و ارزشمندتری برای معلم فراهم آورد.

چه چیزی باید ارزشیابی شود؟

خط‌مشی ارزشیابی مدرسه باید همه حوزه‌های برنامه درسی دوره ابتدایی را مورد توجه قرار دهد و شامل دانش کسب شده توسط دانش‌آموز، مهارت‌های یاد گرفته شده توسط او، رفتارها و ارزش‌هایی که کسب می‌کند و همچنین نوشته‌هایی است که ارائه می‌دهد. این امر حائز اهمیت است که همه حوزه‌ها و موضوعات برنامه درسی با روش‌های مناسبی ارزشیابی شوند.

تصمیم‌گیری درباره اینکه چه چیزی مورد ارزشیابی قرار گیرد، براساس اهداف برنامه درسی در هر حوزه/ موضوع برنامه درسی و همچنین بر پایه آنچه معلم قصد دارد به دانش‌آموزان در یادگیری آن کمک کند، استوار است. معلم از روش‌های ارزشیابی مناسبی برای اندازه‌گیری میزان دستیابی دانش‌آموزان به این اهداف استفاده می‌کند.

یادگیری دانش‌آموزان چه وقت باید ارزشیابی شود؟

ارزشیابی فرایندی مداوم در تجربه دوره ابتدایی دانش‌آموز است. این فرایند به وسیله سن دانش‌آموز و مرحله یادگیری و پیشرفت او شکل می‌گیرد. چشم‌انداز دانش‌آموز از جهان و تجربه یادگیری او در سال‌های اولیه دوره ابتدایی کل‌نگرانه‌تر است. در این مرحله، تفکیک یادگیری به موضوعات مختلف برای دانش‌آموز بسیار بی‌ربط است. برنامه درسی اهمیت تجربه‌های یادگیری متصل را برای دانش‌آموز جوان آشکار می‌سازد و مشخص می‌کند که هر چه دانش‌آموزان بزرگ‌تر می‌شوند، یادگیری موضوع‌محور برای آن‌ها معنادارتر می‌شود. خط‌مشی مدرسه درباره ارزشیابی باید این رشد و تغییر در رویکرد و تجربه دانش‌آموزان نسبت به یادگیری را منعکس سازد و روش‌های ارزشیابی‌ای که مدرسه از آن‌ها استفاده می‌کند، باید در مراحل مختلف پیشرفت دانش‌آموزان تغییر یابند. همچنین خط‌مشی باید تضمین کند که قضاوت درباره یادگیری و پیشرفت دانش‌آموزان در طول زمان اتفاق می‌افتد نه به طور نامنظم و تصادفی و اینکه اطلاعات ارزشیابی برای فراهم کردن حمایت و مداخله متناسب با مرحله یادگیری دانش‌آموز به کار می‌رود.

براساس قانون آموزش (1998) و قانون آموزش برای افراد دارای نیازهای ویژه آموزشی (2004)، مدرسه باید تضمین کند که نیازهای آموزشی همه دانش‌آموزان، از جمله کسانی که دچار ناتوانی یا سایر نیازهای ویژه آموزشی هستند، تعیین و امکانات لازم برای رفع این نیازها فراهم شده‌ است. بنابراین، خط‌مشی ارزشیابی مدرسه باید به نقش ارزشیابی تشخیصی نیز اشاره کند و ابزارهای تشخیصی و مقیاس زمانی مداخلات را تعیین نماید. همچنین، رویه مدرسه در تعیین نیازهای دانش‌آموزان استثنایی و چگونگی پاسخ دادن به این نیازها مشخص شود. طبق قانون آموزش برای افراد دارای نیازهای ویژه آموزشی (2004)، هر دانش‌آموز‌ی که دارای نیاز آموزشی خاص ارزیابی شده است، باید طرح آموزشی شخصی داشته باشد. خط‌مشی ارزشیابی مدرسه باید رویه‌های طراحی و استفاده از این طرح برای حمایت از یادگیری دانش‌آموز را نشان دهد. در تهیه برنامه آموزشی باید از وجود والدین دانش‌آموزان، هماهنگ‌کننده نیازهای آموزشی مدرسه و هر فرد مناسب دیگری که مدیر تشخیص می­دهد، بهره‌گیری شود.

ارزشیابی در سال‌های اولیه

ارزشیابی در سال‌های اولیه بخش غیررسمی و طبیعی تعامل معلم با دانش‌آموزان است. بیشتر ارزشیابی از طریق مشاهده دانش‌آموز، بحث و گفت‌وگو با او و گوش دادن فعالانه به او در موقعیت‌های مختلف یادگیری صورت می‌گیرد.

چون سال‌های اولیه اساس یادگیری‌های بعدی را تشکیل می‌دهند، تشخیص هرچه سریع‌تر دانش‌آموزانی که با مشکلات یادگیری مواجه می‌شوند، بسیار اهمیت دارد. برای تسهیل این امر، مدرسه باید یک خط‌مشی غربالگری را در سال تحصیلی دوم، ترجیحاً نزدیک فوریه (بهمن و اسفند) در نیمسال دوم، اعمال کند. غربالگری شامل مشاهده دانش‌آموزان توسط معلم و اجرای آزمون‌های فردی و گروهی خواندن و نوشتن، حساب و مهارت‌های رشدی است. اطلاعات به دست آمده از طریق آزمون‌های غربالگری به همراه مشاهده روزانه توسط معلم کلاس خردسالان، ارزشیابی دقیق‌تر نقاط قوت و نیازهای یادگیری دانش‌آموز را تسهیل می‌کند. این امر به ویژه در مورد دانش‌آموزان کوچک‌تر- که یادگیری آن‌ها لزوماً تابع یک الگوی متوالی نیست- اهمیت زیادی دارد.

غربالگری، تشخیص اولیه مشکلات یادگیری را تسهیل می‌کند و ارتباط مؤثر با والدین دانش‌آموزان را میسر می‌سازد. تشخیص اولیه، معلم را قادر به سازماندهی حمایت مناسب بر پایه الگوی مرحله‌ای مداخله می‌سازد. این الگو مستلزم آن است که معلم با والدین دانش‌آموز کار کند، با روان‌شناس سرویس ملی روانی آموزشی مشورت کند و در صورت لزوم، حمایت یادگیری یا تدریس منابع و/ یا دسترسی به درمان‌های مختلف را برای دانش‌آموز امکان‌پذیر سازد. رهنمودهای حمایت از یادگیری (2000) اطلاعاتی درباره تدوین طرح کلی مدرسه برای حمایت از یادگیری فراهم می‌آورد و بر اهمیت اجرای برنامه‌های مداخله‌ای اولیه تأکید دارد.

رهنمودهای جزئی‌تر درباره ارزشیابی در سال‌های اولیه به عنوان بخشی از چارچوب برای یادگیری اولیه در سال 2008 منتشر شده است.

ارزشیابی در کلاس‌های سطح متوسط و سطح پیشرفته

روش‌های ارزشیابی‌ مورد استفاده باید در خط‌مشی ارزشیابی مدرسه برای همه سطوح سازگار شود: سطح پایه، متوسط و پیشرفته. به علاوه، مقدمات آزمون‌های استاندارد مدرسه باید مستندسازی شوند. مدارس باید حداقل نیازهای اجرای آزمون‌های استاندارد در خواندن و نوشتن و حساب کردن را در پایان کلاس اول/ آغاز کلاس دوم و پایان کلاس چهارم/ آغاز کلاس پنجم برآورده سازد. خط‌مشی ارزشیابی باید مشخص کند که چه آزمون‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، این آزمون‌ها چه زمانی اجرا می‌شوند و نتایج آن‌ها چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

زمان‌بندی آزمون‌ها- چه در پایان و چه در آغاز کلاس مربوط- به وسیله هدف آزمون‌ها تعیین می‌شود. به طور کلی، هرچه یک ارزشیابی برای اهداف تشخیصی زودتر اجرا شود، بیشتر احتمال دارد که به مداخله‌ای سودمند برای دانش‌آموز منجر گردد. برگزاری آزمون در آغاز سال، مدارس را قادر می‌سازد مداخلات مناسب برای دانش‌آموزان معین را تدوین کنند؛ در حالی که برگزاری آزمون در پایان سال، مدارس را قادر به تعیین دانش پایه دانش‌آموز و اتخاذ تصمیم‌هایی بر پایه نتایج ارزشیابی می‌سازد. اختلاف در زمان‌بندی و ترتیب پوشش دادن عناصر مختلف برنامه درسی به انتخاب معلمان می‌تواند مایه‌ای برای اختلاف باشد و چالش‌هایی در تصمیم‌گیری به وجود آورد. ولی برای حل اختلاف‌ها مرجعی هم وجود دارد و آن مرجع، «هدف ارزشیابی» است.

یادگیری دانش‌آموزان چگونه باید ارزشیابی شود؟

استفاده از اطلاعات به دست آمده از طریق روش‌های ارزشیابی مختلف در طول زمان، می‌تواند به معلم در ایجاد تصویری دقیق از پیشرفت و موفقیت دانش‌آموز کمک کند. همان‌گونه که تاکنون گفته شد، این امر به ویژه در مورد دانش‌آموزان کوچک‌تر مناسب است؛ چون یادگیری آن‌ها بسیار زمینه‌یابی شده است و منجر به اطلاعات ارزشیابی کمتر معتبری (به همراه نمره‌های آزمون‌ها) نسبت به دانش‌آموزان بزرگ‌تر می‌شود. دانش زمینه‌ای که در آن ارزشیابی صورت می‌گیرد، تفسیر معلم از اطلاعات جمع‌آوری شده را غنی‌تر می‌سازد و درک فرایند یادگیری را از منظر دانش‌آموز برای او آسان‌تر می‌کند.

بخش 2 این رهنمودها، اطلاعاتی درباره روش‌های ارزشیابی به مدارس ارائه می‌کند. اینکه روش‌های انتخاب شده متناسب با هدف ارزشیابی، سن دانش‌آموزان و مراحل رشدی او باشند، حائز اهمیت است. قانون وضعیت مساوی (2000) حاوی راهکارهایی برای مدارس به منظور این انتخاب است. این قانون، تساوی را ارتقا می‌دهد و انواع معینی از تبعیض- مثلاً تبعیض در زمینه مذهب، سن، ناتوانی یا نژاد- را ممنوع می‌کند. بنابراین، روش‌های ارزشیابی مورد استفاده برای جمع‌آوری اطلاعات درباره دانش‌آموزان به هیچ وجه نباید علیه آن‌ها تبعیض قائل شود. مدارس باید از تأثیرات شرایط، فرهنگ و زبان بر ارزشیابی آگاه باشند و به دنبال تضمین این امر باشند که ارزشیابی‌ها در شرایط مناسب برای دانش‌آموزان اجرا شوند. برای مثال، کارکنان مدارس باید جنبه‌های مختلف ارزشیابی را که به دانش‌آموزانی با نیازهای ویژه آموزشی مربوط‌اند، تعیین کنند و مورد توجه قرار دهند و در هنگام نیاز گزینه‌های مناسبی فراهم کنند. در مورد برخی از دانش‌آموزان، معلم ممکن است مجبور به کشف راه‌های پیشرفت و موفقیت- متناسب با سطح توانایی هر دانش‌آموز- شود. این امر ممکن است شامل دادن ارزش بیشتر به چگونگی تجربه کردن و عکس‌العمل نشان دادن دانش‌آموز نسبت به یک فعالیت یا فراهم کردن زمان اضافی برای دانش‌آموز به منظور تکمیل یک فعالیت باشد. همچنین، ممکن است مستلزم این باشد که دانش‌آموز به حمایت کمتری برای انجام دادن یک فعالیت نیاز داشته باشد. اطلاعات بیشتر درباره ارزشیابی دانش‌آموزانِ دچار ناتوانی‌های کلی یادگیری در مقدمه رهنمودهایی برای معلمان دانش‌آموزان دچار ناتوانی‌های کلی یادگیری و روی وبگاه شورای ملی برنامه درسی (2007) و ارزشیابی به نشانی زیر موجود است.

www.ncca.ie/uploadedfiles/Publications/SEN_introduction.pdf

اطلاعات ارزشیابی در کجا باید ثبت شود؟

در اجرای مقررات قانون آموزش (1998)، مدارس سوابق فردی یادگیری دانش‌آموزان را در هنگام حضور آن‌ها در مدرسه، تهیه و حفظ می‌کنند و گزارش‌های ارزشیابی را برای والدین فراهم می‌آورند. این گزارش‌ها حاوی اطلاعات قابل دسترسی روشن و صحیح درباره پیشرفت و موفقیت دانش‌آموزان است. مدرسه سه نوع گزارش را نگهداری می‌کند:

• یادداشت‌های روزانه معلم
• پرونده دانش‌آموزی
• کارنامه (کارت گزارش).

یادداشت‌های معلم

معلم به طور معمول یادداشت‌های روزانه شامل مشاهدات و ملاحظات، حوادث و غیره را در هنگام روی دادن در کلاس و حیاط نگهداری می‌کند. این نوع گزارش‌ها اطلاعات افزوده‌ای درباره دانش‌آموز برای معلم فراهم می‌آورند که به او در رفع نیازهای دانش‌آموزان به طور مؤثرتر کمک می‌کند و همچنین سازماندهی کلاس معلم را شکل می‌دهد.

پرونده دانش‌آموز

معلمان از پرونده دانش‌آموز برای ثبت اطلاعات درباره همه جنبه‌های یادگیری و پیشرفت او استفاده می‌کنند. این پرونده تاریخچه آموزشی مختصری از پیشرفت و موفقیت دانش‌آموز در طول دوره تحصیلی است. هر دانش‌آموز باید یک پرونده داشته باشد که برای ذخیره مدارکی که در کلاس توسط معلم، معلم حامی یادگیری و معلم منابع (در هنگام مقتضی) تکمیل می‌شود، مورد استفاده قرار گیرد. کارکردهای اصلی پرونده دانش‌آموز به شرح زیر است:

• حمایت از معلمان و دانش‌آموزان در سازماندهی یادگیری و نظارت بر آن
• فراهم کردن اطلاعات برای معلمان در هنگام تهیه گزارش برای والدین
• فراهم کردن اطلاعات برای معلمانی که مسئولیت آموزش دانش‌آموز را در آینده خواهند داشت.

پرونده دانش‌آموز نقاط قوت و نیازهای دانش‌آموز، پیشرفت او و هر حوزه یادگیری و پیشرفتی را که به توجه خاص نیاز دارد، مورد توجه قرار می‌دهد. پرونده دانش‌آموز همچنین ممکن است شامل اطلاعات مفید و مناسب دیگر از جمله جزئیات ارتباط خانه و مدرسه، داده‌های ثبت‌نام، سوابق حضور در مدرسه، سوابق پزشکی (در صورت مقتضی)، اطلاعاتی درباره تجربه پیش‌دبستانی (اگر موجود باشد) و محصولات ارزشیابی (مثلاً کتابچه‌های آزمون استاندارد تکمیل شده) باشد. مدرسه ممکن است پرونده دانش‌آموزی را به صورت کتبی یا الکترونیکی تهیه کند که البته اگر به صورت الکترونیکی باشد، یک نسخه چاپی آن نیز باید موجود باشد.

کارنامه (کارت گزارش)

کارنامه جزء مهمی از پرونده دانش‌آموز است که اطلاعات برجسته‌ای درباره پیشرفت و موفقیت آموزشی دانش‌آموز (از جمله علایق، نقاط قوت و نیازها) در آن ثبت شده است. هدف اصلی کارنامه به اشتراک گذاشتن اطلاعات ارزشیابی با والدین در یک قالب قابل دسترس است تا آن‌ها بتوانند از این اطلاعات برای کمک به یادگیری فرزندانشان و در نتیجه تقویت ارتباط بین خانه و مدرسه بهره ببرند.

کارنامه (کارت گزارش) ثبت اطلاعات ارزشیابی را دو بار در هر سال میسر می‌سازد. این کارت‌ها توسط کسانی تکمیل می‌شوند که در طول دوره تحصیلی ابتدایی به دانش‌آموز تدریس می‌کنند. نتایج ارزشیابی دانش‌آموزان ثبت می‌شود تا اطلاعات به طور سازنده‌ای در اختیار والدین و معلمان و خود دانش‌آموزان قرار گیرد.

اطلاعات ارزشیابی چگونه باید ثبت شود؟

اطلاعات ارزشیابی به شکل‌های مختلفی ثبت می‌شوند؛ از جمله رتبه‌ها، نمرات، سیاهه‌های مقابله و نظرات مشروح. معلمان باید به یاد داشته باشند که نظرات باید عینی و آموزنده باشند. توصیه می‌شود نظراتی که در پرونده دانش‌آموز و کارنامه او درج می‌گردند، به شکلی مثبت مطرح شده باشند و در آینده حامی یادگیری و پیشرفت باشند. مدارس باید میسر بودن خواندن این مدارک را در هنگام تکمیل آن‌ها مد نظر داشته باشند.

اطلاعات ارزشیابی موجود در پرونده دانش‌آموز و کارنامه باید برای همه ذی‌نفعان قابل دسترس و درک باشد. این امر مستلزم وضوح و انسجام در ثبت و گزارش اطلاعات ارزشیابی از معلم به معلم در مدرسه و همچنین گزارش به والدین در مراحل مختلف آموزش ابتدایی دانش‌آموزان است. این وضوح و انسجام همچنین در تسهیم اطلاعات ارزشیابی بین مدارس، به ویژه افزایش پویایی جمعیت مدرسه، مورد نیاز است.

اطلاعات ارزشیابی با چه کسانی باید به اشتراک گذاشته شود؟

قانون (اصلاحیه) حفاظت از داده‌ها (2003) حقوق والدین در دسترسی به اطلاعات درباره پیشرفت و موفقیت یادگیری فرزندانشان تحت قانون آموزش را بنا می‌نهد. این قانون به والدین دانش‌آموزان زیر 18 سال (و خود دانش‌آموزان 18 سال به بالا) حق دسترسی به همه داده‌های شخصی مربوط به این دانش‌آموزان را- چه به صورت الکترونیکی چه به صورت کتبی- در سیستم بایگانی مدرسه می‌دهد. (هر گونه اطلاعات ارزشیابی یا داده‌های شخصی ثبت شده به وسیله معلم که شامل سوابق رسمی مدرسه و سوابق کمتر رسمی، چه به صورت دستی چه الکترونیکی، تحت شرایط این قانون قرار می‌گیرند.)

همچنین قانون مدرسه را ملزم به دادن گزارش اطلاعات ارزشیابی به سایر معلمان، مدارس و خود دانش‌آموزان در هنگام مقتضی می‌سازد. به علاوه، مدرسه ملزم به تسهیم اطلاعات ارزشیابی با سایر دست‌اندرکاران آموزش دانش‌آموز از جمله بازرسان وزارت آموزش و علوم، روان‌شناسان سرویس ملی روانی آموزشی، سازمان‌دهندگان نیازهای ویژه آموزشی و مأموران رفاه آموزشی و همچنین سایر حرفه‌ای‌ها- مثل درمانگران گفتار و زبان و درمانگران شغلی- است. این تسهیم اطلاعات بین دست‌اندرکاران باعث غنای تجربه‌های آموزشی دانش‌آموز می‌شود. مدارس در تدوین خط‌مشی ارزشیابی خود نیازمند آن‌اند که مشخص کنند چگونه تضمین می‌کنند که خلاصه کامل و دقیقی از پیشرفت و موفقیت هر دانش‌آموز در دسترس افراد مربوطه- که در بالا ذکر شده است- قرار می‌گیرد.

اطلاعات ارزشیابی چگونه باید با دیگران به اشتراک گذاشته شود؟

اطلاعات ارزشیابی ارائه شده باید برای همه افراد مربوط قابل دسترس باشد. هنگام تنظیم خط‌مشی ارزشیابی، مدرسه باید موارد زیر را در نظر بگیرد:

• اطلاعات ارزشیابی را به چه کسی گزارش خواهد کرد؟
• این اطلاعات چگونه گزارش داده خواهد شد؟
• این اطلاعات چند وقت یک‌بار گزارش داده خواهد شد؟
• در گزارش اطلاعات ارزشیابی از چه اصطلاحاتی استفاده خواهد شد (چه اصطلاحاتی برای کارکنان و والدین آشنا هستند)؟

نتایج ارزشیابی باید دو بار در طول سال تحصیلی به والدین گزارش داده شود. یکی از آن‌ها باید یک گزارش کتبی باشد که ترجیحاً در پایان سال تحصیلی ارائه می‌شود. دیگری می‌تواند دیدار یا دیدار و گزارش کتبی باشد. مدرسه می‌تواند در مورد بهترین زمان‌های مناسب برای این گزارش‌ها و دیدارها تصمیم بگیرد و این جدول زمانی را در خط‌مشی ارزشیابی بگنجاند. همچنین معلمان جدا از این دیدارهای رسمی ممکن است والدین را به طور غیررسمی ملاقات کنند. خط‌مشی ارزشیابی باید به طور روشن تصمیماتی را که مدرسه با توجه به فراوانی و روش گزارش اتخاذ می‌کند، طرح‌ریزی نماید.

ممکن است مدارس توافق درباره قالبی برای دیدارهای والدین/ معلم را سودمند تشخیص دهند. به منظور حمایت از معلمان در هدایت این دیدارها، می‌توان یک راهنمای جلسات تدوین کرد. این راهنما موضوعاتی چون بهترین روش استفاده از زمان موجود، ارائه گزارش دانش‌آموز به طور مثبت و روشن، استفاده از زبانی قابل فهم برای همه والدین، پرهیز از کاربرد اصطلاحات تخصصی و فنی و فراهم کردن رهنمودهایی برای والدین در مورد روش‌های حمایت از یادگیری دانش‌آموزان را مورد توجه قرار می‌دهد. تهیه دی‌وی‌دی برای والدین درباره چیستی، چرایی و چگونگی یادگیری دانش‌آموزان در دوره ابتدایی (شورای ملی برنامه درسی و ارزشیابی، 2006) منبعی برای مدارس به منظور کمک به والدین در درک اطلاعات ارزشیابی و استفاده از آن برای حمایت از یادگیری دانش‌آموزان فراهم می‌کند. این منبع شامل اطلاعاتی درباره درک نمرات آزمون استاندارد است.

مدیر باید موافقت کند که افرادی غیر از والدین دانش‌آموز به اطلاعات ارزشیابی دسترسی داشته باشند. ممکن است لازم باشد که این دسترسی با اظهارنظر یا تفسیرهایی توسط معلم یا مدیر نیز همراه شود.

در نهایت، رویه‌های انتقال اطلاعات مرتبط بین مدارس ابتدایی (اگر دانش‌آموز مدرسه ابتدایی خود را تغییر دهد) و همچنین بین مدارس ابتدایی و پس از ابتدایی، نیز باید در خط‌مشی دخالت وجود داشته باشند.

اطلاعات ارزشیابی برای چه مدت باید نگهداری شود؟

خط‌مشی ارزشیابی مدرسه باید طرح‌ریزی کند که اطلاعات ارزشیابی دانش‌آموزان کجا و چگونه نگهداری شوند. دانش‌آموزان می‌توانند این اطلاعات را چند سال (هنوز در قانون تعیین نشده است) بعد از ترک مدرسه درخواست کنند. بنابراین، مهم است که مدارس این اطلاعات را در شرایط امن و امان نگهداری کنند تا دسترسی به آن‌ها توسط دانش‌آموزان قبلی در هر زمانی قبل از 21 سالگی‌شان امکان‌پذیر باشد. اطلاعات ارزشیابی را طبق قانون (اصلاحیه) نگهداری از داده‌ها (2003) می‌توان از مدارس درخواست کرد. اطلاعات ذخیره شده روی رایانه‌ها باید حفظ شوند و دسترسی به آن‌ها محدود گردد. همچنین لازم است نسخه پشتیبان آن‌ها تهیه، برچسب‌گذاری و نگهداری شود.

این مقاله برگرفته شده از: شورای ملی برنامه‌ریزی و ارزشیابی ایرلند (1394). روش‌های نوین ارزشیابی در دوره ابتدایی، ترجمه دكتر محرم آقازاده، تهران: انتشارات مرآت

برای مطالعه بیشتر می‌توانید از طریق سایت shop.meraat.ir، این كتاب را تهیه نمایید.